کتاب یک جور اشتباه

یوسف ادریس: صدای رسای کوچه‌ پس‌کوچه‌های مصر

یوسف ادریس، نویسنده‌ای که نبض زندگی مردم عادی را در رگ‌های کلماتش جاری می‌کرد. او با قلمی جادویی و نگاهی نافذ، قصه‌های مردمان کوچه و بازار را – قصه‌های فقر، رنج، عشق و امید – را با چنان صداقتی روایت می‌کرد که گویی خود در میان آن‌ها زیسته است.

ادریس، که ابتدا در دانشگاه قاهره پزشکی خوانده بود، به زبان محلی مصر عشق می‌ورزید و آن را با مهارتی بی‌نظیر در آثارش به کار می‌گرفت. او استادی بلامنازع در عرصه‌ی داستان‌نویسی بود و با مجموعه داستان “ارزان‌ترین شب‌ها” به شهرت رسید.

یکی از دغدغه‌های اصلی ادریس، بنیان‌گذاری یک تئاتر مدرن مصری با تکیه بر سنت‌ها و فرهنگ عامه بود. او در این مسیر به موفقیت‌های چشمگیری دست یافت و نمایشنامه‌ی “فرفره‌ها” را با دو شخصیت محوری “استاد” و “فرفور” خلق کرد که به یکی از ماندگارترین آثار او تبدیل شد.

ادریس همچنین مدتی به عنوان نویسنده در روزنامه‌ی معروف “الاهرام” فعالیت می‌کرد و با انتشار مقالات و یادداشت‌های خود، در فضای فرهنگی و اجتماعی مصر تاثیرگذار بود. او چندین بار نامزد دریافت جایزه‌ی نوبل ادبیات شد که نشان از اعتبار و جایگاه والای او در عرصه‌ی ادبیات جهان دارد.

زندگی پرفراز و نشیب ادریس نیز بر آثارش تاثیر عمیقی گذاشته بود. او در دوران دانشجویی به دلیل مخالفت با رژیم سلطنتی و استعمار انگلیس دستگیر و از دانشگاه تعلیق شد. پس از فارغ‌التحصیلی، در بیمارستان قصر العینی، بزرگترین بیمارستان دولتی مصر، مشغول به کار شد. او از به قدرت رسیدن جمال عبدالناصر حمایت کرد، اما در سال ۱۹۵۴، همزمان با انتشار اولین مجموعه‌ی داستان‌هایش، از او دلسرد شد.

یوسف ادریس با نگاهی تیزبین و زبانی صریح، تصویری واقع‌گرایانه و در عین حال شاعرانه از زندگی مردم فقیر و زحمتکش مصر ارائه می‌دهد و با شخصیت‌پردازی‌های ظریف و خلاقانه‌ی خود، خواننده را به دل کوچه‌پس‌کوچه‌های قاهره می‌برد.