کتاب چین چگونه از تله فقر گریخت

آیا چین قواعد توسعه را بازنویسی کرد؟

انگ در کتاب چین چگونه از تله فقر گریخت نشان می‌دهد که چگونه دولت مرکزی چین، به جای دیکته کردن جزئیات، اهداف کلی را تعیین کرد و به مقامات محلی اجازه داد تا با استفاده از منابع و شرایط خاص خود، راه‌حل‌های خلاقانه و گاه نامتعارفی برای رسیدن به آن اهداف بیابند. نکته کلیدی در تحلیل انگ، مفهوم «هم‌فرگشتی» (Coevolution) بازارها و نهادهاست.

او این ایده رایج را به چالش می‌کشد که ابتدا باید نهادهای قوی (مانند حاکمیت قانون و حقوق مالکیت کاملاً تعریف‌شده) ایجاد شوند تا بازارها بتوانند شکوفا شوند. در عوض، او استدلال می‌کند که در چین، نهادها و بازارها به صورت توأمان، تدریجی و گاه پر هرج و مرج، اما در یک انطباق مداوم با یکدیگر، رشد کردند. نهادهای «ضعیف» یا «نامتعارف» در مراحل اولیه، لزوماً مانع توسعه نبودند، بلکه گاه انعطاف‌پذیری لازم برای آزمون و خطا و رشد را فراهم می‌کردند.

آشنایی کوتاه با نویسنده

یوئن یوئن اَنگ، استاد برجسته علوم سیاسی در  جانز هاپکینز است و پژوهش‌هایش عمدتاً بر اقتصاد سیاسی چین، توسعه و فساد متمرکز است. او به خاطر نگاه میان‌رشته‌ای و به چالش کشیدن نظریه‌های مسلط در حوزه توسعه شهرت دارد. کتاب دیگر او که مورد توجه قرار گرفته، «عصر زراندود چین: تولد دوباره فساد و چالش‌های حکمرانی مدرن» (China’s Gilded Age: The Paradox of Economic Boom and Vast Corruption) نام دارد که به نوعی مکمل کتاب اول او محسوب می‌شود و به پیامدهای ناخواسته و تاریک‌تر مسیر توسعه چین می‌پردازد.

سخن پایانی درس‌های توسعه از پکن

کتاب چین چگونه از تله فقر گریخت بدون شک یکی از مهم‌ترین و روشنگرترین آثاری است که در سال‌های اخیر درباره توسعه چین و به طور کلی اقتصاد توسعه نوشته شده است. اصالت و نوآوری در تحلیل، ارائه یک چارچوب نظری جایگزین و قدرتمند، تحقیقات بسیار دقیق و مستند، نگاه به دور از قضاوت‌های ارزشی ساده‌انگارانه، و به چالش کشیدن جدی نظریه‌های مسلط غربی در مورد توسعه از نقاط قوت این کتاب است. زبان کتاب چین چگونه از تله فقر گریخت نیز با وجود ماهیت آکادمیک، به اندازه کافی روان است که برای مخاطب فرهیخته غیرمتخصص نیز قابل استفاده باشد.