کتاب هایدگر و نازیسم

بررسی کتاب هایدگر و نازیسم از ویکتور فاریاس

• هایدگر و ناسیونال سوسیالیسم: از همراهی تا فاصله‌گیری؟

هایدگر در سال ۱۹۳۳ به عضویت حزب نازی درآمد و به سمت ریاست دانشگاه فرایبورگ منصوب شد. او در سخنرانی‌های خود در این دوران، از ناسیونال سوسیالیسم به عنوان جنبشی تاریخی و فرهنگی برای احیای آلمان یاد می‌کرد و به نظر می‌رسید که با اشتیاق از ایدئولوژی نازی حمایت می‌کند. اما پس از مدتی، به دلایلی که هنوز هم مورد بحث و اختلاف نظر است، از مواضع خود کمی فاصله گرفت و در سال ۱۹۳۴ از ریاست دانشگاه استعفا داد. با این حال، هرگز به طور علنی از نازیسم انتقاد نکرد و حتی پس از جنگ جهانی دوم و افشای جنایات نازی‌ها، از ابراز پشیمانی یا عذرخواهی خودداری کرد.

فاریاس در کتاب خود با ارائه شواهدی متعدد، نشان می‌دهد که پیوند هایدگر با نازیسم عمیق‌تر و ریشه‌دارتر از آن بود که پیش‌تر تصور می‌شد. او به نامه‌ها، سخنرانی‌ها و نوشته‌های هایدگر در دوران نازیسم اشاره می‌کند و استدلال می‌کند که این فیلسوف نه تنها با ایدئولوژی نازی همراه بود، بلکه به طور فعال در پیشبرد اهداف آن نیز نقش داشته است. به عنوان مثال، فاریاس به سخنرانی معروف هایدگر در سال ۱۹۳۳ با عنوان “خودآیینی دانشگاه آلمانی” اشاره می‌کند که در آن، هایدگر از دانشجویان می‌خواهد که به “رهبر” (هیتلر) و “جنبش” (نازیسم) وفادار باشند.

• سکوت هایدگر و پرسش از مسئولیت روشنفکران

یکی از جنجال‌برانگیزترین جنبه‌های زندگی هایدگر، سکوت او در قبال جنایات نازی‌ها است. او هرگز به طور علنی از هولوکاست و دیگر جنایات نازی‌ها انتقاد نکرد و حتی پس از جنگ نیز از ابراز پشیمانی یا عذرخواهی خودداری کرد. این سکوت هایدگر، پرسش‌های مهمی را درباره مسئولیت روشنفکران در قبال جامعه و تاریخ مطرح می‌کند. آیا روشنفکران وظیفه‌ای برای مبارزه با ظلم و ستم دارند؟ آیا سکوت آنها در برابر جنایات می‌تواند به معنای همدستی با آنها تلقی شود؟

فاریاس در کتاب هایدگر و نازیسم با انتقاد از سکوت هایدگر، او را به بی‌تفاوتی در برابر رنج بشری و خیانت به اصول اخلاقی متهم می‌کند. او استدلال می‌کند که سکوت هایدگر نه تنها یک اشتباه فردی، بلکه نشان‌دهنده شکست روشنفکری در برابر ایدئولوژی است. به نظر فاریاس، هایدگر با سکوت خود در قبال جنایات نازی‌ها، به طور غیرمستقیم در آنها سهیم بوده است.

چرا باید کتاب هایدگر و نازیسم را بخوانیم؟

اگر به فلسفه، تاریخ و مسائل سیاسی علاقه‌مند هستید، خواندن کتاب هایدگر و نازیسم را به شما توصیه می‌کنم. این کتاب نه تنها شما را با یکی از جنجالی‌ترین مباحث در تاریخ فلسفه آشنا می‌کند، بلکه شما را به تفکر درباره رابطه پیچیده بین اندیشه و قدرت نیز وا می‌دارد. این کتاب به ویژه برای دانشجویان و پژوهشگران فلسفه و علوم سیاسی می‌تواند منبعی ارزشمند و روشنگر باشد.