کتاب نظریه های منفی باف

رمزگشایی از ایدئولوژی‌های معاصر

کتاب نظریه های منفی باف روایتِ مسیر فکری‌ای است که از جنبش‌های پسامدرن آغاز می‌شود، سپس به شاخه‌های مختلف نظریه‌های انتقادی، نظیر نظریه جنسیت، مطالعات نژاد، نظریه بازنمایی، نظریه فمینیستی، مطالعات ناتوانی (disability studies) و مطالعات چاقی (fat studies)  گسترش می‌یابد و در نهایت نشان می‌دهد چگونه این نظریه‌ها به ایدئولوژی‌ای عمومی در دانشگاه‌ها و رسانه‌ها بدل شده‌اند.

به تعبیر نویسندگان، آنچه امروز در قالب عدالت اجتماعی یا گفتمان وک (woke) مطرح می‌شود، حاصل تکامل پسامدرن‌گراییِ کاربردی است. آنان مدعی‌اند که این گفتمان اغلب نه در خدمت عدالت، که در خدمت قدرت‌طلبیِ ایدئولوژیک است قدرتی که به زیر سؤال بردن علم، منطق، ارزش‌های لیبرال و گفت‌وگو منجر شده است.

مشخصات کلی کتاب

عنوان اصلی: Cynical Theories: How Activist Scholarship Made Everything about Race, Gender, and Identity — and Why This Harms Everybody
نویسندگان: هلن پلاک‌روز (Helen Pluckrose) و جیمز لینزی (James A. Lindsay)
مترجم: مسعود یوسف حصیرچین
ناشر: نشر کتاب پارسه
سال انتشار: ۱۴۰۴
ژانر: نقد نظریه اجتماعی / فلسفه سیاسی / ایدئولوژی معاصر

به زبان ساده، کتاب نظریه های منفی باف در زمرۀ تأملات روشن‌فکرانه درباره تأثیر نظریه‌های انتقادی معاصر بر فرهنگ و سیاست است و به بررسی چگونگی ورود آن‌ها از دانشگاه به عرصه عمومی می‌پردازد.

کتابی علیه دگم‌اندیشی ایدئولوژیک

برای درک اهمیت کتاب نظریه های منفی باف، باید کمی به اوضاع فکری و فرهنگی جهان معاصر نگریست. در دهه‌های اخیر، نظریه‌های انتقادی، مطالعات هویت، نظریه پسامدرن و مفاهیمی چون قدرت طبقاتی گفتمان، سرکوب، سوژه، دیگرسازی و غیره در دانشگاه‌ها و نهادهای فرهنگی پخش شده‌اند. این نظریه‌ها به مرور پا را فراتر از کلاس درس گذاشته و وارد رسانه، سیاست، محیط کار، فرهنگ عمومی و زندگی روزمره شده‌اند.

در این فرآیند، مفهوم عدالت اجتماعی غالباً با دغدغه هویت، بازنمایی، امتیازات گروهی و ساختار قدرت ارتباط داده شده است. انتقادهایی که علیه این روند مطرح می‌شود، غالباً متمرکز بر این است که چگونه برخی از این دیدگاه‌ها، به جای ترویج گفت‌وگوی آزاد و عقلانیت، به قطبی‌شدن، تسویه‌حساب ایدئولوژیک، سرکوب متکلم علیه مخالفان و تخریب اعتماد عمومی منجر شده‌اند.

کتاب نظریه های منفی باف در همین راستا با طرح این ادعا که بسیاری از این نظریه‌ها از مبانی فلسفی ضعیفی برخوردارند و به صورت صرفاً ایدئولوژیک عمل می‌کنند، قصد دارد خواننده را از درون ساختارهای فکری آن‌ها مطلع سازد و به وی امکان دهد آن‌ها را نقد کند.