کتاب شب تیره نفس

درباره نویسنده:‌ خوان دلا کروث (یوحنای صلیبی)

John of the Cross

یوحنای صلیبی (۱۵۴۲-۱۵۹۱) با نامِ اصلیِ “خوان دِ یِپِز آلوارِز” (Juan de Yepes Álvarez)، عارف، شاعر و کشیشِ اسپانیاییِ قرنِ شانزدهم بود. او در شهرِ فونتیوِرُسِ اسپانیا متولد شد و در جوانی به فرقه مذهبیِ کارمِلیت پیوست. یوحنا به خاطرِ اصلاحاتِ خود در این فرقه، با مخالفت‌ها و سختی‌هایِ زیادی روبرو شد و حتی مدتی را در زندان گذراند.

از دیگر آثارِ برجسته او می‌توان به “عروج کوه کرمل”، “آوایِ روحانی” و “شعله زنده عشق” اشاره کرد. یوحنای صلیبی در سالِ ۱۷۲۶ توسطِ پاپ بندیکت سیزدهم به عنوانِ قدیسِ کلیسایِ کاتولیک شناخته شد و در سالِ ۱۹۲۶ نیز لقبِ “معلمِ کلیسا” به او اعطا گردید.

اطلاعات تکمیلی

کتاب اول: شب تیره حس

مرحله اول، “شب تیره حس”، در اوایلِ زندگیِ معنوی آغاز می‌شود، زمانی که خداوند روح را از طریقِ خشکی‌ها و جدایی از رضایت‌هایِ حسی تصفیه می‌کند. یوحنا آن را به عنوانِ “شکل‌دهیِ مجدد و مهارِ اشتها” و نه تزکیه توصیف می‌کند، و تأکید می‌کند که این امر حواس را با روح هماهنگ می‌کند و روح را برایِ تصفیه عمیق‌تر آماده می‌کند.

کتاب دوم: شب تیره روح

مرحله دوم، “شب تیره روح”، تصفیه عمیق‌تری است که قوایِ عقل، حافظه و اراده روح را هدف قرار می‌دهد. این مرحله به مراتب دردناک‌تر است، اما تحولِ عظیمی را به ارمغان می‌آورد و روح را برایِ اتحادِ کامل با خدا آماده می‌کند.

یوحنا این مرحله را به عنوانِ یک “نابودیِ ظالمانه” توصیف می‌کند که در آن روح احساس می‌کند که توسطِ خدا رها شده است. “روح به نظر می‌رسد که در اثرِ یک مرگِ معنویِ بی‌رحمانه، با دیدنِ فلاکتِ خود، نابود و تباه می‌شود، و رنج‌هایِ یونس را در شکمِ نهنگ متحمل می‌شود”. با وجودِ این رنج، اشتیاقِ روح به خدا شدت می‌یابد و دردِ غیبت با پیش‌بینیِ عشقِ الهی آمیخته می‌شود. “در میانِ این درگیری‌هایِ تاریک، با عشقی قوی و الهی مجروح می‌شود و طعم و پیش‌بینیِ خاصی از خدا را دارد”.

مدت زمان تقریبی مطالعه

با توجه به حجمِ کمِ کتاب و محتوایِ عمیقِ آن، مطالعه این اثر به همراهِ تفکر و تأمل، حدودِ ۷ تا ۷ ساعت زمان می‌برد.

سخن پایانی

کتاب شب تیره نفس نه فقط یک منظومه عرفانی، بلکه راهنمایی برایِ گذر از تاریکی‌هایِ درونی و رسیدن به روشناییِ وصالِ الهی است. این اثرِ جاودانه، با زبانی شورانگیز و لحنی ژرف، خواننده را به سفری در اعماقِ جانِ خویش دعوت می‌کند و او را با مفاهیمِ عمیقی چون عشق، رنج، ایمان و امید آشنا می‌سازد.

کتاب شب تیره نفس یکی از چالش‌برانگیزترین و در عینِ حال روشن‌کننده‌ترین متونِ عرفانِ مسیحی باقی مانده است. الهیاتِ دقیق و تصویرسازیِ واضحِ یوحنا، نقشه‌ای برایِ صعودِ معنوی ارائه می‌دهد و تأکید می‌کند که فقط از طریقِ تصفیه الهی است که روح می‌تواند به اتحاد با خدا دست یابد. به قولِ او، “زندگیِ روح، آزادی و ثروتِ حقیقی است که شاملِ برکاتِ بی‌شماری است”