کتاب تاریخ جهانی بدنامی

بررسی کتاب تاریخ جهانی بدنامی

داستان‌های کتاب تایخ جهانی بدنامی ساختاری مشابه دارند: شخصیت‌ها که چونان قهرمانان شرارت به تصویر کشیده می‌شوند، با انگیزه‌های رذیلانه دست به عمل می‌زنند و به اهداف خود می‌رسند ولی سرانجام قربانی کردارهای خود می‌شوند. نویسنده چنان که خود در دیباچه‌ی کتاب می‌گوید سراسر زندگی این افراد را در دو یا سه صفحه کلیدی خلاصه می‌کند و از جزئیات‌پردازی و عمیق شدن درانگیزه‌های رفتاری و ویژگی‌های روان‌شناختی بدنامان کتابش می‌پرهیزد.

کتاب تاریخ جهانی بدنامی را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد. 

• بخش اول شامل داستان‌هایی است که بورخس از منابع مختلف جمع‌آوری و به سیاق خود بازنویسی کرده است. او در روایت‌ها دست می‌برد و جزئیات به ویژه‌ نام‌ها و تاریخ‌ها را تغییر می‌دهد. از این رو نمی‌توان داستان‌های کتاب را به معنای واقعی کلمه تاریخ دانست، گرچه برپایه‌ی جنایت‌های واقعی نوشته شده‌اند و فهرست منابعشان نیز در پایان کتاب آمده است.
• بخش دوم تنها یک داستان دارد: مرد کنج صورتی. این داستان تنها داستان کتاب است که سراسر ساخته و پرداخته‌ی ذهن بورخس است و از منبعی اقتباس نشده است.
• بخش سوم که تحت عنوان و غیره در کتاب آمده است مجموعه‌ای است از داستان‌های کوتاهی که بورخس از منابع مختلف ترجمه و گردآوری کرده است. این داستانک‌ها درون مایه‌ای فانتزی و جادویی دارند و نقطه‌ی آغاز کار نویسنده در این سبک به شمار می‌روند. این بخش از متاب تاریخ جهانی بدنامی از علاقه‌ی بورخس به عناصری نظیر بازی با زمان و مکان و نقاب‌ها و آینه‌ها حکایت می‌کند که بعدها جزئی از اسلوب روایی او شدند و برایش نام و آوازه‌ای جهانی به ارمغان آوردند.

تاثیرپذیری بورخس 

بورخس در دیباچه‌ی چاپ نخست کتاب تاریخ جهانی بدنامی از چند عامل نام می‌برد که در فرایند شکل‌گیری پاستان‌های تاریخ جهانی بدنامی تاثیر داشته‌اند: کتاب‌های رابرت لویی استیونسن و جی.کی.چسترتون، زندگی‌نامه‌ی اباریستو کاریه‌گو و فیلم‌های چوزف فون اشترنبرگ. اشاره‌ی او به نام این افراد بی‌جهت نیست و ردپای آنان را می‌توان در این اثر به خوبیس بازشناخت.

استیونسن که بورخس همواره دین ادبی خود به او را یادآور شده است، هوادار روایت تماما اپیزودیک است. به زعم او هدف نویسنده در نگارش هر صحنه پیش از هرچیز باید به کارگیری تخیل خواننده از رهگذر پرداخت جزئیات گیرا و نیز غرق ساختن او در صحنه‌هایی با محتوای بصری قدرتمند و تاثیرگذار باشد. بورخس این درس را از استیونسن به خوبی فرامی‌گیرد و در نخستین سیاه‌مشق‌های نثر روایی خود به کار می‌بندد.

جمع‌بندی

کتاب تاریخ جهانی بدنامی اثر برجسته‌ای از خورخه لوئیس بورخس است که با روایت‌های بدیع و خلاقانه‌ی خود، خواننده را به چالش فکری و تأمل در مفاهیم بنیادین هستی دعوت می‌کند. این اثر، با آمیختگی واقعیت و تخیل، وارونه‌سازی اسطوره‌ها و نثری درخشان، اثری ماندگار در ادبیات جهان به شمار می‌رود و همچنان الهام‌بخش نویسندگان و اندیشمندان در سراسر جهان است.