کتاب آواره و چند داستان دیگر

بررسی کتاب آواره و چند داستان دیگر اثر گی دوموپاسان

در کتاب آواره و چند داستان دیگر، با مجموعه‌ای از داستان‌های خواندنی دوموپاسان روبروییم. داستان‌هایی مثل آواره که نام کتاب نیز از همان گرفته شده، آبگیر، یک خانواده، مهمانسرا و و هشت داستان دیگر. دوموپاسان در این داستان‌ها موضوعات انسانی را از نظر گذرانده و دقت‌نظر و جزئی‌بینی او گاه به نشان دادن تلخی‌ها منجر می‌شود.

مثلا در اولین داستان این مجموعه، آواره زندگی یک کارگر نجار را روایت می‌کند که در شهری غریب در جستجوی شغل است اما تلاش‌های او بی‌نتیجه می‌ماند و آواره و غریب و گرسنه می‌ماند. فقری که دوموپاسان در این داستان به تصویر می‌کشد تکان‌دهنده و دردآور است.

در بخشی از این داستان می‌خوانیم:

«داشت شب می‌شد. ژاک راندل از توان افتاده با پاهای خرد و خسته، شکم خالی و روح پریشان، در کنار جاده با پاهای برهنه روی علف‌ها راه می‌رفت جون می‌خواست در استفاده از یک جفت کفشی که برایش مانده بود، صرفه جویی کند. آن یکی مدت‌ها بود که دیگر وجود نداشت.

شنبه روزی از اواخر پاییز بود. ابرهای خاکستری شتابان حجیم، در زیر فشار بادهایی که در میان درختان صفیر می‌کشیدند، در آسمان در حرکت بودند. احساس می‌شد که به زودی باران خواهد گرفت. در این غروب پیش از یکشنبه، دشت خالی بود. جای جای، در کشتزارها، خرمن‌های کاهی که دانه‌هایشان پراکنده شده بود هم‌جوت قارچ‌هایی زرد و غول‌آسا قد برافراشته بودند و از آنجا که مزرعه‌ها برای سال آینده بذرافشانی شده بودند، برهنه به نظر می‌رسیدند.

راندل گرسنه بود. از آن دست گرسنگی‌ که جانوران دارند. از آن دست گرسنگی که گرگ‌ها را به حمله به انسان‌ها وامی‌دارد. از پا درآمده، گام‌هایی بلندتر برمی‌داشت تا کمتر راه برود و با سرسنگین، خونی که در شقیقه‌هایش می‌‌کوفت، چشم‌های سرخ، دهان خشک، چوب‌دستی‌اش را با این میل گنگ در دست می‌فشرد که آن را با تمام نیرو به سر نخستین رهگذری بکوبد که برای شام به خانه‌اش می‌رفت.

به حاشیه‌ی جاده نگاه می‌کرد و سیب‌زمینی‌های چال شده‌ای که از خاک بیرون کشیده بودند، در نظرش مجسم می‌شد. اگر چند تا از آن‌ها باقی مانده بودند و می‌توانست پیدایشان کند، در گودالی آتش روشن می‌کرد و با این    سبزی گرم  و گرد که او آن را پیش از خوردن داغ داغ در دست‌های سردش می‌گرفت، شام خوبی برای خود فراهم می‌کرد اما فصل آن گذشته بود و او می‌بایست مثل دیروز، به جویدن چغندر خامی که از شیار مزرعه‌ای کند بود بسنده کند.

ویژگی‌های کتاب آواره و چند داستان دیگر

• واقع‌گرایی: همان‌طور که اشاره شد، دوموپاسان از پیشگامان مکتب رئالیسم در ادبیات فرانسه است. او در آثارش به بازتاب عینی و صادقانه واقعیت‌های جامعه فرانسه در قرن نوزدهم می‌پردازد. فقر، فساد، بی‌عدالتی و مسائل طبقاتی از جمله مسائلی هستند که دوموپاسان با نگاهی تیزبین و نقادانه آن‌ها را در کتاب آواره و چند داستان دیگر به تصویر کشیده است.

• طنز تلخ: یکی از ویژگی‌های برجسته آثار دوموپاسان، استفاده ماهرانه او از طنز تلخ است. دوموپاسان با بهره‌گیری از طنز، به نقد مسائل اجتماعی می‌پردازد و پوچی و تناقضات موجود در جامعه را آشکار می‌سازد. طنز او گاه آمیخته با احساس تاسف و ناامیدی نسبت به سرنوشت انسان‌هاست.

• ایجاز و پرهیز از توصیف‌های طویل: آثار دوموپاسان با ایجاز و اختصار در روایت و پرهیز از توصیف‌های اضافی شناخته می‌شوند. او با مهارت تمام، شخصیت‌ها و فضاهای داستانی را به گونه‌ای به تصویر می‌کشد که خواننده به سرعت با آن‌ها درگیر می‌شود. همان‌طور که در بخشی از داستان اول کتاب آواره و چند داستان دیگر دیدیم نثر دوموپاسان موجز و مختصر اما روان و موثر است. او با کلمات محدود و مناسب معانی بسیار منتقل می‌کند.

• تحلیل شخصیت‌ها: دوموپاسان در آثار خود به تحلیل دقیق شخصیت‌ها می‌پردازد. او با ظرافت و دقت، لایه‌های پنهان شخصیت‌ها را آشکار می‌کند و انگیزه‌ها و رفتارهای آن‌ها را مورد واکاوی قرار می‌دهد.

• توجه به غرایز و امیال انسانی: آثار دوموپاسان به کاوش در غرایز و امیال درونی انسان‌ها می‌پردازد. او روابط عاشقانه، حسادت، انتقام و میل به قدرت را با جزئیات و ظرافت به تصویر می‌کشد.

• پایان‌های غیرمنتظره: بسیاری از داستان‌های کوتاه دوموپاسان با پایان‌های غیرمنتظره و غافلگیرکننده همراه هستند. این ویژگی باعث می‌شود تا خواننده همواره درگیر روایت داستان شده و با اشتیاق آن را دنبال کند.

این ویژگی‌ها در تمامی داستان‌های کتاب آواره و چند داستان دیگر مشاهده می‌شود. دوموپاسان با چیره‌دستی تمام فضایی را خلق می‌کند که در هرکدام از آن‌ها خواننده با بخشی از ویژگی‌های جامعه فرانسه در قرن نوزده و هم‌چنین دغدغه و مسائل انسانی آشنا می‌شود.

جمع‌بندی

کتاب آواره و چند داستان دیگر اثر گی دو موپاسان از مجموعه داستان‌های کوتاه مهم این نویسنده است که نمایانگر چیره‌دستی و مهارت این نویسنده و هم‌چنین سبک نویسندگی اوست. دوموپاسان که از نویسنگان رئالیسم و ناتورالیسم محسوب می‌شود در این کتاب آواره و چند داستان دیگر به واکاوی و بررسی شرایط و اوضاع جامعه پرداخته است که گاه روایت او را تلخ و گزنده می‌کند.