تحلیل رفتار متقابل چیست؟

تحلیل رفتار متقابل (Transactional analysis) یک رویکرد روان درمانی است که توسط اریک برن در سال 1950 توسعه یافت. این رویکرد بر این باور است که رفتار انسان مبتنی بر سه حالت شخصیتی است که برن آنها را «من کودک»، «من والد» و «من بالغ» نامیده است.

من کودک

من کودک حالتی از شخصیت است که در دوران کودکی شکل می‌گیرد. این حالت شامل احساسات، نیازها و رفتارهای دوران کودکی است.

من والد

من والد حالتی از شخصیت است که از والدین یا سایر بزرگسالان مهم در زندگی فرد در دوران کودکی شکل می‌گیرد. این حالت شامل افکار، احساسات و رفتارهایی است که فرد از آنها یاد گرفته است.

من بالغ

من بالغ حالتی از شخصیت است که در بزرگسالی شکل می‌گیرد. این حالت شامل افکار، احساسات و رفتارهایی است که فرد از طریق تجربه و عقلانیت خود توسعه می‌دهد.

تراکنش‌ها

تراکنش‌ها واحدهای اساسی تعامل بین افراد هستند. یک تراکنش شامل یک پیام از یک نفر به دیگری و پاسخ آن فرد است.

انواع تراکنش‌ها

تراکنش‌ها را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:

• تراکنش‌های همسطح: در تراکنش‌های همسطح، دو حالت شخصیتی از یک سطح با یکدیگر تعامل می‌کنند. به عنوان مثال، یک تراکنش همسطح بین دو حالت کودک می‌تواند شامل بازیگوشی یا دعوا باشد.
• تراکنش‌های ناهمسطح: در تراکنش‌های ناهمسطح، دو حالت شخصیتی از دو سطح با یکدیگر تعامل می‌کنند. به عنوان مثال، یک تراکنش ناهمسطح بین حالت والد و کودک می‌تواند شامل نصیحت یا سرزنش باشد.

مشکلات روانی

تحلیل رفتار متقابل بر این باور است که مشکلات روانی ناشی از تراکنش‌های ناکارآمد هستند. به عنوان مثال، فردی که در حالت کودک باقی مانده است، ممکن است در روابط خود دچار مشکل شود.

هدف تحلیل رفتار متقابل

هدف تحلیل رفتار متقابل، کمک به افراد برای یادگیری نحوه برقراری ارتباط موثر و ایجاد روابط سالم است. این کار از طریق یک فرآیند چند مرحله‌ای انجام می‌شود:

• آگاهی از حالات شخصیتی: در این مرحله، فرد با کمک درمانگر، حالات شخصیتی خود را شناسایی می‌کند.
• تغییر تراکنش‌ها: در این مرحله، فرد با کمک درمانگر، یاد می‌گیرد که چگونه تراکنش‌های ناکارآمد را به تراکنش‌های کارآمد تبدیل کند.

تکنیک‌های تحلیل رفتار متقابل

تحلیل رفتار متقابل از طیف وسیعی از تکنیک‌ها استفاده می‌کند، از جمله:

• گفتگو: گفتگوی بین فرد و درمانگر یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های تحلیل رفتار متقابل است. در این گفتگو، فرد و درمانگر در مورد حالات شخصیتی و تراکنش‌های فرد صحبت می‌کنند.
• بازی‌های روانی: بازی‌های روانی الگوهای رفتاری تکرارشونده‌ای هستند که افراد در روابط خود از آنها استفاده می‌کنند. تحلیل رفتار متقابل به افراد کمک می‌کند تا بازی‌های روانی خود را شناسایی و تغییر دهند.
• تراکنش‌های تحلیلی: تراکنش‌های تحلیلی تکنیک‌هایی هستند که افراد را تشویق می‌کنند تا تراکنش‌های خود را در لحظه مشاهده کنند.

مزایای تحلیل رفتار متقابل

تحلیل رفتار متقابل یک رویکرد روان درمانی موثر برای طیف وسیعی از مشکلات است. این رویکرد می‌تواند به افراد کمک کند تا:

• حالات شخصیتی خود را شناسایی و تغییر دهند.
• تراکنش‌های خود را بهبود بخشند.
• بازی‌های روانی خود را شناسایی و تغییر دهند.
• روابط خود را بهبود بخشند.