سبد خرید شما در حال حاضر خالی است!
آشنایی با روشهای تیز کردن مداد: معرفی انواع تراش
مقدمه: راهنمای جامع انواع تراش، از دستی تا برقی
مداد بدون یک تراش خوب، مانند یک شمشیر بدون سنگ سنباده است. رابطه بین مداد و تراش، یک رابطه حیاتی و جداییناپذیر است. حس رضایتبخش تراشیدن یک مداد و رسیدن به یک نوک کاملاً تیز و بینقص، تجربهای است که خلاقیت را بیدار و انگیزه برای نوشتن و طراحی را دوچندان میکند. با این حال، بسیاری از ما تراش را ابزاری ساده، پیش پا افتاده و حتی یکبار مصرف میدانیم، غافل از اینکه دنیایی شگفتانگیز از مهندسی، طراحی و تخصص در پشت آن نهفته است. این مقاله، یک معرفی انواع تراش به صورت جامع و کامل است.
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که یک مداد تراش ارزانقیمت، نوک مداد گرانبهایتان را بارها و بارها شکسته باشد، یا یک تراش قدیمی دیگر مانند روز اول کار نکند. سوالاتی مانند «چگونه تراش را تیز کنیم؟» یا اینکه کدام انواع مداد تراش برای کار ما مناسبتر است، دغدغه بسیاری از هنرمندان، دانشجویان و حتی والدین است.
هدف ما در این مقاله، ارائه یک معرفی انواع تراش به صورت عمیق و کاربردی است. پس از مطالعه این راهنما، شما نه تنها با انواع تراش مداد آشنا میشوید، بلکه یاد میگیرید که چگونه از آنها به بهترین شکل نگهداری کرده و برای هر نیازی، بهترین انتخاب را داشته باشید. این معرفی انواع تراش، نگاه شما را برای همیشه به این ابزار تغییر خواهد داد.
فهرست مطالب
- مقدمه: راهنمای جامع انواع تراش، از دستی تا برقی
- تاریخچه کوتاه تراش: از چاقوی جیبی تا مکانیزمهای مدرن
- آناتومی یک تراش: تیغه، بدنه و زاویه برش
- راهنمای جامع معرفی انواع تراش مداد
- هنر فراموش شده؛ تیز کردن مداد با کاتر
- گشتی در میان تراشهای شهر کتاب پاسداران
- چگونه تراش را تیز کنیم؟ راهنمای نگهداری و افزایش عمر تراش
- نتیجهگیری: ابزاری کوچک با تأثیری بزرگ
- سوالات متداول راجع به معرفی انواع تراش (FAQ)
۲. تاریخچه کوتاه تراش: از چاقوی جیبی تا مکانیزمهای مدرن
پیش از آنکه تراش به شکل امروزی وجود داشته باشد، قرنها تنها راه برای تیز کردن مداد، استفاده از چاقو یا قلمتراش بود. این کار نه تنها خطرناک بود، بلکه نیاز به مهارت و دقت زیادی داشت تا نوک مداد به شکلی یکنواخت و بدون شکستگی تیز شود. نیاز به یک ابزار استاندارد، ایمن و کارآمد، مخترعان را به فکر واداشت.
اولین حق اختراع برای یک مدادتراش در سال ۱۸۲۸ توسط یک ریاضیدان فرانسوی به نام برنارد لاسیمون (Bernard Lassimone) ثبت شد. اختراع او شامل تیغههایی بود که در یک بلوک چوبی قرار گرفته و با چرخاندن مداد، آن را تیز میکردند. با این حال، این طرح هنوز کاملاً کارآمد نبود. نقطه عطف واقعی در تاریخ و معرفی انواع تراش، در سال ۱۸۴۷ توسط تری دِ اِستیوو (Thierry des Estivaux) رقم خورد که دستگاهی مخروطی شکل را ابداع کرد که امروزه اساس کار تمام تراشهای دستی است.
این اختراع ساده، راه را برای تولید انبوه و فراگیر شدن این ابزار هموار کرد و تیز کردن مداد را از یک مهارت تخصصی به یک کار روزمره و ساده برای همه تبدیل نمود. این سیر تکاملی، بخش مهمی از داستان معرفی انواع تراش است.
۳. آناتومی یک تراش: تیغه، بدنه و زاویه برش
برای یک معرفی انواع تراش دقیق، ابتدا باید با اجزای اصلی آن آشنا شویم. کیفیت یک تراش به هماهنگی سه جزء اصلی بستگی دارد:
۳.۱. تیغه (Blade)
قلب تپنده هر تراش، تیغه آن است. تیغههای باکیفیت معمولاً از فولاد کربنی (Carbon Steel) ساخته میشوند که بسیار سخت و تیز هستند. تیغه باید کاملاً صاف، بدون هیچگونه خمیدگی یا زنگزدگی باشد. یک تیغه کند، چوب مداد را به جای بریدن، میخراشد و باعث شکستن نوک گرافیت میشود. کیفیت تیغه، مهمترین عامل در یک معرفی انواع تراش حرفهای است.
۳.۲. بدنه (Body)
بدنه، نگهدارنده تیغه است و میتواند از مواد مختلفی ساخته شود. بدنههای پلاستیکی رایجترین و ارزانترین هستند. بدنههای فلزی (مانند آلیاژ منیزیم) دوام بسیار بیشتری دارند و تیغه را محکمتر در جای خود نگه میدارند که این امر به تراشیدن دقیقتر کمک میکند. تراشهای چوبی نیز به دلیل زیبایی و حس کلاسیک، طرفداران خاص خود را دارند.

۳.۳. زاویه برش (Shaving Angle)
این یکی از تخصصیترین و مهمترین مفاهیم در معرفی انواع تراش است که اغلب نادیده گرفته میشود. زاویه قرارگیری تیغه نسبت به مداد، شکل نوک نهایی را تعیین میکند.
-
زاویه استاندارد (حدود ۲۳ درجه): این زاویه یک نوک کوتاه و مقاوم ایجاد میکند که برای نوشتن روزمره و دانشآموزان ایدهآل است، زیرا به راحتی نمیشکند.
-
زاویه بلند (حدود ۱۶ درجه): این زاویه یک نوک بسیار بلند و تیز ایجاد میکند که برای هنرمندان، طراحان و کسانی که به دنبال خطوط بسیار ظریف و سایهزنی هستند، مناسب است. این نوک شکنندهتر است اما کنترل بسیار بیشتری را در اختیار هنرمند قرار میدهد.
۴. راهنمای جامع معرفی انواع تراش مداد
اکنون به بخش اصلی این مقاله، یعنی معرفی انواع تراش میرسیم. تراشها را میتوان بر اساس مکانیزم کارکرد و طراحی، به دستههای مختلفی تقسیم کرد.

۴.۱. تراشهای فلزی یا منشوری (Prism Sharpeners)
اینها سادهترین، رایجترین و قابل حملترین انواع مداد تراش هستند. یک تیغه که با یک پیچ به یک بدنه کوچک پلاستیکی یا فلزی متصل شده است.
-
مزایا: بسیار ارزان، کوچک و سبک، به راحتی در هر جامدادی جا میشود.
-
معایب: برادههای چوب را در محیط پخش میکند، تیغه آن نسبتاً زود کند میشود و برای حجم کاری بالا مناسب نیست.
-
کاربرد: ایدهآل برای دانشآموزان، استفادههای گاهبهگاه و حمل در کیف. این مدل، نقطه شروع هر معرفی انواع تراش است.

۴.۲. تراشهای مخزندار (Canister Sharpeners)
این مدل، نسخه تکاملیافته تراش دستی است. تراش در یک محفظه پلاستیکی یا فلزی قرار گرفته که برادهها را در خود جمع میکند.
-
مزایا: تمیز و بدون ریختوپاش، قابل حمل، اغلب دارای دو سوراخ برای مدادهای استاندارد و جامبو هستند.
-
معایب: ظرفیت مخزن محدود است و باید به طور مرتب خالی شود. کیفیت آنها بسیار متغیر است.
-
کاربرد: بهترین گزینه برای مدارس، ادارات و هر مکانی که تمیزی در اولویت باشد. این مدل یکی از محبوبترینها در معرفی انواع تراش به شمار میرود.

۴.۳. تراشهای رومیزی مکانیکی (Mechanical/Crank Sharpeners)
این تراشها که خاطره کلاسهای درس را زنده میکنند، از یک مکانیزم پیچیدهتر بهره میبرند. مداد در یک گیره قرار میگیرد و با چرخاندن یک اهرم، تیغههای مارپیچ (Helical Blade) حول آن میچرخند و آن را به شکلی کاملاً یکنواخت تیز میکنند.
-
مزایا: نوک بسیار تیز و بینقصی ایجاد میکنند، تیغههای آنها بسیار بادوام است، کار با آنها سریع و آسان است.
-
معایب: قابل حمل نیستند، گرانتر هستند، در صورت استفاده نادرست ممکن است مداد را بیش از حد بتراشند.
-
کاربرد: ایدهآل برای کلاسهای درس، استودیوهای هنری، دفاتر کار و استفادههای سنگین. یک معرفی انواع تراش کامل حتماً باید این مدل را پوشش دهد.

۴.۴. تراشهای برقی (Electric Sharpeners)
این مدلها سریعترین و راحتترین راه برای تیز کردن مداد هستند. با قرار دادن مداد در سوراخ، موتور الکتریکی به کار افتاده و تیغههای مارپیچ را به چرخش در میآورد.
-
مزایا: سرعت و راحتی بینظیر، ایجاد نوک یکنواخت و عالی، بسیاری از مدلها دارای قابلیت توقف خودکار (Auto-Stop) برای جلوگیری از تراش بیش از حد هستند.
-
معایب: نیاز به برق یا باتری دارند، گرانقیمت هستند، میتوانند پر سر و صدا باشند.
-
کاربرد: مناسب برای دفاتر بسیار شلوغ، مدارس، کتابخانهها و هنرمندانی که به طور مداوم نیاز به تیز کردن تعداد زیادی مداد دارند. این مدل، مدرنترین گزینه در معرفی انواع تراش است.

۴.۵. تراشهای هنری و تخصصی (Specialty Sharpeners)
این دسته از انواع تراش مداد برای نیازهای خاص طراحی شدهاند.
-
تراشهای مداد زغالی و پاستلی: این مدادها بسیار نرم و شکننده هستند و نیاز به تراشهایی با تیغههای خاص دارند تا خرد نشوند.
-
سنباده (Sandpaper Block): هنرمندان حرفهای اغلب پس از تراشیدن اولیه، از یک بلوک سنباده برای شکل دادن نهایی و سفارشی به نوک مداد خود استفاده میکنند. این بخش، معرفی انواع تراش را از سطح عمومی به سطح حرفهای ارتقا میدهد.

-
تراشهای نقطه بلند (Long-Point Sharpeners): برندهایی مانند KUM و Blackwing تراشهایی با سیستم دو مرحلهای تولید میکنند. در مرحله اول، فقط چوب تراشیده میشود و در مرحله دوم، مغزی گرافیت به شکلی بسیار بلند و تیز درمیآید.
-
تراشهای با قابلیت تنظیم: برخی مدلهای حرفهای به کاربر اجازه میدهند شکل نوک (مقعر یا صاف) و زاویه آن را تنظیم کنند.
-
تراش نوک اتود کلاچ (Lead Pointers): این ابزارها برای تیز کردن مغزیهای ضخیم (۲ میلیمتر به بالا) که در اتودهای کلاچ استفاده میشوند، طراحی شدهاند و معمولاً یک مکانیزم چرخشی کوچک برای سابیدن نوک دارند.
۵. هنر فراموش شده؛ تیز کردن مداد با کاتر
شاید عجیب به نظر برسد، اما بسیاری از هنرمندان حرفهای، به خصوص طراحان پرتره و نقاشان، هنوز از روش سنتی تیز کردن مداد با کاتر یا چاقوی هنری استفاده میکنند. این روش نیز بخشی از معرفی انواع تراش به حساب میآید.
-
چرا؟ زیرا این روش نهایت کنترل را بر روی شکل و طول نوک مداد به هنرمند میدهد. میتوان مقدار بسیار زیادی از مغزی را بدون شکستن نمایان کرد که برای سایهزنی با پهنای مغزی ایدهآل است.
-
چگونه؟ این کار نیاز به تمرین و مهارت دارد. با استفاده از یک کاتر بسیار تیز، به آرامی و با احتیاط لایههای چوب را از نوک مداد برمیدارند تا حدود ۱ تا ۲ سانتیمتر از مغزی نمایان شود. سپس با استفاده از یک پد سنباده یا سوهان ناخن، خود مغزی را به شکل دلخواه (تیز، پهن، یا اسکنه مانند) درمیآورند.
-
هشدار ایمنی: این روش فقط برای بزرگسالان و افراد باتجربه توصیه میشود و باید با احتیاط کامل انجام شود.

۶. گشتی در میان تراشهای شهر کتاب پاسداران
برای آنکه معرفی انواع تراش ما جنبه کاربردیتری داشته باشد، نگاهی به مجموعه تراشهای موجود در فروشگاه معتبر شهر کتاب پاسداران میاندازیم. این فروشگاه مجموعهای غنی از انواع تراش مداد معمولی، برند و فانتزی را گرد هم آورده است.
با بررسی محصولات این فروشگاه، میتوان به گزینههای متنوعی اشاره کرد. برای مثال، “تراش مخزن دار 24 عددی فابر کاستل” یک گزینه عالی و باکیفیت برای دانشآموزان است که دوام و کارایی را همزمان ارائه میدهد. برای علاقهمندان به طرحهای جذاب، “تراش دوقلو مخزن دار فانتزی” یا “تراش فانتزی طرح گربه” میتواند انتخاب هیجانانگیزی باشد.
همچنین، حضور برندهای معتبری مانند «مپد» (Maped) با محصولاتی چون “تراش فلزی مپد” که دوام بالایی دارد، نشان از تنوع و کیفیت بالای محصولات این فروشگاه در زمینه معرفی انواع تراش دارد. این تنوع به مشتریان اجازه میدهد تا دقیقاً متناسب با نیاز و سلیقه خود، بهترین گزینه را انتخاب کنند.

۷. چگونه تراش را تیز کنیم؟ راهنمای نگهداری و افزایش عمر تراش
این سوال یکی از پرتکرارترین جستجوها در اینترنت و در مقالات معرفی انواع تراش است: چگونه تراش را تیز کنیم؟ حقیقت این است که تیغههای کوچک و یکبار مصرف تراشهای دستی، واقعاً برای تیز شدن مجدد طراحی نشدهاند. با این حال، روشهایی برای تمیز کردن و بهبود عملکرد آنها وجود دارد که به اشتباه به آن تیز کردن تراش میگویند.
۷.۱. روش فویل آلومینیومی: تمیزکاری و هونینگ
این محبوبترین روش برای تیز کردن تراش است.
-
یک تکه فویل آلومینیومی را چند بار تا کنید تا ضخامتی شبیه به کاغذ پیدا کند.
-
آن را مانند یک مداد، به آرامی در تراش خود بتراشید.
-
این کار دو فایده دارد: اول اینکه لبههای فویل، باقیماندههای چوب، موم و گرافیت را از روی تیغه پاک میکنند. دوم اینکه میتواند ناهمواریهای بسیار جزئی لبه تیغه را صاف کند (که به آن هونینگ میگویند).
-
نکته مهم: این روش یک تیغه کاملاً کند و فرسوده را مانند روز اول تیز نمیکند، اما عملکرد یک تراش کمی کثیف را به شکل محسوسی بهبود میبخشد. این یک ترفند عالی در معرفی انواع تراش برای نگهداری است.

۷.۲. روش مداد گرافیتی نرم: روانکاری تیغه
تراشیدن یک مداد گرافیتی بسیار نرم (مانند 6B یا 8B) میتواند به تمیز و روان شدن تیغه کمک کند. گرافیت به عنوان یک روانکننده خشک عمل کرده و باعث میشود تیغه راحتتر روی چوب سر بخورد.
۷.۳. تمیز کردن تراشهای رومیزی و برقی
برای این مدلها، فرآیند تیز کردن تراش به معنای تمیز کردن تیغههای مارپیچ است.
-
دستگاه را از برق بکشید یا مخزن آن را جدا کنید.
-
با یک برس کوچک و سفت (مانند مسواک قدیمی)، برادههای چوب و گرد و غبار گرافیت را از لابهلای تیغهها پاک کنید.
-
این کار ساده، تأثیر فوقالعادهای بر عملکرد و عمر دستگاه شما خواهد داشت.
۷.۴. راه حل واقعی: تعویض تیغه
برای یک معرفی انواع تراش صادقانه، باید گفت که بهترین راه برای مقابله با یک تیغه کند در تراشهای دستی، تعویض آن است. بسیاری از تراشهای باکیفیت (مانند برندهای آلمانی) دارای تیغههای یدکی هستند که به راحتی قابل تعویضاند. برای تراشهای ارزانقیمت، خرید یک تراش جدید اغلب منطقیتر است.
۸. نتیجهگیری: ابزاری کوچک با تأثیری بزرگ
همانطور که در این معرفی انواع تراش جامع مشاهده کردید، دنیای این ابزار کوچک بسیار متنوع و جذاب است. از تاریخچه آن گرفته تا آناتومی دقیق و انواع مداد تراش موجود در بازار، هر بخش از این دانش به شما کمک میکند تا انتخابی آگاهانهتر داشته باشید. ما یاد گرفتیم که یک تراش مناسب تنها به معنای تیز کردن مداد نیست، بلکه به معنای حفظ کیفیت ابزار نوشتاری، جلوگیری از هدر رفتن مداد و لذت بردن از فرآیند نوشتن و طراحی است.
همچنین با روشهای نگهداری و پاسخ به سوال کلیدی “چگونه تراش را تیز کنیم؟”، آموختیم که چگونه عمر مفید تراش خود را افزایش دهیم. به یاد داشته باشید، تراش مناسب برای یک هنرمند حرفهای با تراش ایدهآل برای یک دانشآموز دبستانی متفاوت است. امیدواریم این معرفی انواع تراش کامل، به شما در یافتن بهترین همراه برای مدادهایتان کمک کرده باشد.
۹. سوالات متداول راجع به معرفی انواع تراش (FAQ)
۱) با توجه به این مقاله معرفی انواع تراش بهترین نوع تراش برای یک هنرمند چیست؟
هنرمندان معمولاً به نوکهای بلند و تیز برای کنترل دقیقتر و سایهزنی نیاز دارند. بنابراین، یک تراش تخصصی با قابلیت ایجاد نقطه بلند (Long Point Sharpener) یا یک تراش رومیزی مکانیکی باکیفیت که نوک بسیار تیزی ایجاد میکند، بهترین گزینهها هستند. استفاده از بلوک سنباده برای شکلدهی نهایی نیز در میان حرفهایها رایج است.
۲) آیا روش تیز کردن تراش با فویل آلومینیومی واقعاً کار میکند؟
این روش که در این معرفی انواع تراش توضیح داده شد، یک تیغه کند را به معنای واقعی کلمه “تیز” نمیکند. اما با پاک کردن باقیماندههای چوب و گرافیت و همچنین صاف کردن ناهمواریهای میکروسکوپی لبه تیغه (هونینگ)، میتواند عملکرد یک تراش که کمی کند شده را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. این یک ترفند عالی برای نگهداری است، نه یک راهحل برای تیغه فرسوده.
۳) چرا تراش من مدام نوک مداد را میشکند؟
دلایل متعددی میتواند وجود داشته باشد: ۱) تیغه تراش شما کند شده و چوب را به جای بریدن، خرد میکند. ۲) از مداد با کیفیت پایین استفاده میکنید که مغزی آن از ابتدا ترک داشته است. ۳) زاویه تراش شما برای آن نوع مداد مناسب نیست. ۴) هنگام تراشیدن فشار بیش از حد یا نامنظمی وارد میکنید.
۴) قصد خرید یک تراش باکیفیت و خاص را دارم، کجا را پیشنهاد میکنید؟
فروشگاه شهر کتاب پاسداران یکی از بهترین مراکز برای این منظور است. این فروشگاه مجموعهای گسترده از انواع تراش مداد، از مدلهای ساده و فانتزی گرفته تا برندهای معتبر و حرفهای مانند فابر کاستل را ارائه میدهد. شما میتوانید با مراجعه به این فروشگاه، از مشاوره کارشناسان برای انتخابی متناسب با نیاز خود بهرهمند شوید و از کیفیت و اصالت کالای خود اطمینان حاصل کنید.
۵) تفاوت بین دو سوراخ در تراشهای دوقلو (Twin Sharpeners) چیست؟
تراشهای دوقلو برای راحتی و کارایی بیشتر طراحی شدهاند و هر سوراخ برای نوع خاصی از مداد کاربرد دارد.
-
سوراخ استاندارد (کوچکتر): این سوراخ برای مدادهای با قطر استاندارد (حدود ۸ میلیمتر) طراحی شده است. این شامل تمام مدادهای تحریر معمولی، مدادهای HB و اکثر مداد رنگیهای استاندارد میشود.
-
سوراخ جامبو (بزرگتر): این سوراخ برای مدادهای با قطر بزرگتر (حدود ۱۰.۵ تا ۱۱ میلیمتر) است. این مدادها که به “جامبو” یا “سهگوش” معروفند، اغلب برای کودکان پیشدبستانی و دبستانی جهت یادگیری نحوه صحیح در دست گرفتن مداد استفاده میشوند. همچنین، برخی مدادهای هنری خاص مانند مدادهای پاستلی، زغالی یا گرافیتی ضخیم نیز در این دسته قرار میگیرند. داشتن یک تراش دوقلو به شما این امکان را میدهد که طیف وسیعی از مدادها را تنها با یک ابزار تیز کنید.
۶) با توجه به مقاله معرفی انواع تراش، آیا برای مداد رنگی به تراش خاصی نیاز است؟
بله، در این مقاله معرفی انواع تراش به شدت توصیه میشود که برای مداد رنگیها از یک تراش جداگانه استفاده کنید. دلیل اصلی این است که مغزی مداد رنگیها بر پایه موم یا روغن ساخته شده و بسیار نرمتر از مغزی گرافیتی مدادهای تحریر است.
-
جلوگیری از کثیفی: وقتی یک مداد رنگی را میتراشید، مقداری از رنگدانه و موم آن به تیغه میچسبد. اگر بلافاصله بعد از آن یک مداد تحریر معمولی (مثلاً برای نوشتن مشق) را با همان تراش تیز کنید، ممکن است آن رنگدانه به نوک مداد گرافیتی منتقل شده و نوشته شما را کثیف کند.
-
حفظ تیزی تیغه: تجمع موم و روغن روی تیغه میتواند به مرور زمان آن را کند کرده و باعث شود مدادهای معمولی را به خوبی نتراشد.
-
جلوگیری از شکستن نوک: مداد رنگیها به دلیل نرمی، به یک تیغه بسیار تیز و برنده برای تراشیده شدن تمیز نیاز دارند. استفاده از یک تراش اختصاصی و باکیفیت برای مداد رنگی، از خرد شدن و شکستن مغزی نرم آنها جلوگیری میکند. بسیاری از هنرمندان ترجیح میدهند از تراشهای رومیزی مکانیکی برای مداد رنگیهای خود استفاده کنند زیرا کنترل بهتری روی فرآیند تراشیدن به آنها میدهد.
Last Updated:1404-06-18 13:47:07




