سبد خرید شما در حال حاضر خالی است!
جایزه هوگو: نشان افتخار در ادبیات علمی-تخیلی
در بیشتر محافل ادبی، اعتبار سنجی از سوی نهادهای آکادمیک یا گروههای کوچک منتقدان صورت میگیرد. اما در سرزمین پرجنبوجوش ادبیات علمی-تخیلی و فانتزی، معتبرترین نشان افتخار، قدرتش را مستقیماً از طرفداران میگیرد. این، جوهر اصلی جایزه هوگو (The Hugo Award) است؛ جایزهای که نه «توسط» نخبگان، بلکه «برای» آثاری که قلب خوانندگان را تسخیر کردهاند، و «توسط» خود خوانندگان اهدا میشود. از سال ۱۹۵۳، زمانی که اولین تندیس موشکیشکل آن اهدا شد، جایزه هوگو به نمادی بیبدیل از برتری در ادبیات گمانهزن تبدیل شده است.
این جایزه که به افتخار «هوگو گرنسبک (Hugo Gernsback)»، پیشگام و بنیانگذار مجلات علمی-تخیلی، نامگذاری شده، هر ساله توسط اعضای «انجمن جهانی علمی-تخیلی» (WSFS) در جریان همایش جهانی (Worldcon) انتخاب میشود. از حماسههای فضایی گرفته تا فانتزیهای جذاب و پیچیده، جایزه هوگو بازتابی از نبض تپندۀ جامعۀ طرفداران ادبیات علمی-تخیلی و فانتزی است.
فهرست مطالب
تبوتاب ادبیات علمی-تخیلی: ظهور جایزه هوگو
خاستگاه ظهور جوایزی مانند جایزه هوگو را باید در محبوبیت روزافزون ادبیات علمی-تخیلی و فانتزی در اواسط قرن بیستم جستجو کرد. «هوگو گرنسبک» (Hugo Gernsback) که اغلب از او به عنوان «پدر داستان علمی-تخیلی» یاد میشود، نقش مهمی در محبوبیت این ژانر از طریق مجله پیشگام خود ایفا کرد.
تولد «داستانهای شگفتانگیز»
در اوایل قرن بیستم، هوگو گرنسبک، مهاجری از لوکزامبورگ در ایالات متحده، انقلابی ادبی را برانگیخت. در سال ۱۹۲۶، او مجلۀ «داستانهای شگفتانگیز» (Amazing Stories) را تأسیس کرد؛ اولین مجلهای که منحصراً به داستانهای علمی-تخیلی اختصاص داشت.
هیجان آن خوانندگان اولیه را تصور کنید که برای اولین بار داستانهای ماجراهای بینستارهای، برخورد با بیگانگان و شگفتیهای فناورانۀ آینده را میخواندند. دیدگاه گرنسبک این ژانر را از داستانهای صرفاً ماجراجویانه به رسانهای برای کاوش ایدههای علمی و فلسفی تبدیل کرد و به آن هویتی بخشید که امروز میشناسیم. به پاس این خدمات، معتبرترین جایزۀ این حوزه، جایزه هوگو نام گرفت.
جایزهای که قرار بود تنها یکبار اهدا شود
جایزه هوگو اولین بار در یازدهمین همایش جهانی علمی-تخیلی (Worldcon) در فیلادلفیا در سال ۱۹۵۳ ارائه شد. ایدۀ اولیه، ایجاد جایزهای برای تقدیر از بهترین آثار علمی-تخیلی و فانتزی همان سال بود. جالب اینجاست که این جوایز در ابتدا به عنوان یک رویداد منحصربهفرد و یکباره در نظر گرفته شده بودند، اما موفقیت و محبوبیت چشمگیر آن منجر به تمدید اعطای این جوایز شد. اگرچه در سال ۱۹۵۴ مراسمی برگزار نشد، اما از سال ۱۹۵۵ تاکنون، اهدای جایزه هوگو به نویسندگان و هنرمندان برتر، به یک سنت سالانه و باشکوه تبدیل شده است.
این جایزه در طول تاریخ خود شاهد تکامل ژانر بوده است. برای پر کردن خلأ سالهایی که جایزه وجود نداشت، «جایزه رترو-هوگو» (Retro-Hugo) نیز معرفی شد. این جایزه به آثاری اهدا میشود که ۵۰، ۷۵ یا ۱۰۰ سال پیش منتشر شدهاند، اما در آن زمان به دلیل برگزار نشدن Worldcon، شانسی برای دریافت جایزه هوگو نداشتهاند. به لطف این بخش، آثار کلاسیکی مانند «مزرعه حیوانات» جورج اورول و «فارنهایت ۴۵۱» ری بردبری نیز موفق به دریافت این افتخار شدهاند.
گسترش و دستهبندیهای جایزه هوگو
دستهها و ژانرهای جایزه هوگو به مرور زمان گسترش یافتهاند. در واقع، دستهبندیهای این جایزه همواره در حال انطباق و سازگاری بودهاند تا چشمانداز دائماً در حال تحولِ داستانهای علمی-تخیلی و فانتزی را منعکس کنند.
در ابتدا، جایزه هوگو در هفت بخش اهدا میشد، اما در طول سالها، تعداد و انواع دستههای آن گسترش یافته است. امروزه، هوگوها در بخشهای متنوعی به برندگان اهدا میشوند که مهمترین آنها عبارتند از:
- بهترین رمان (Best Novel): برای رمانهای علمی-تخیلی یا فانتزیِ دارای ۴۰ هزار کلمه یا بیشتر. این معتبرترین بخش جایزه هوگو است که آثاری چون «تلماسه» و «دست چپ تاریکی» برندۀ آن بودهاند.
- بهترین رمان کوتاه (Best Novella): برای روایتهای کوتاهتر و در عینحال عمیقتر که بین ۱۷,۵۰۰ تا ۴۰,۰۰۰ کلمه دارند. این رمانهای کوتاه مانند جواهرات کیهانی هستند؛ فشرده و درعینحال سرشار از شگفتی.
- بهترین داستان بلند (Best Novelette): برای داستانهایی که شکاف بین داستانهای کوتاه و رمانها را پر میکنند و بین ۷,۵۰۰ تا ۱۷,۵۰۰ کلمه حجم دارند.
- بهترین داستان کوتاه (Best Short Story): برای داستانهای کوتاه که مظهر خلاقیت در ادبیات علمی-تخیلی و فانتزی هستند و تا ۷,۵۰۰ کلمه را در دل خود جای دادهاند.
- بهترین مجموعه (Best Series): این بخش که از سال ۲۰۱۷ اضافه شده است، از مجموعههای داستانی حماسی (حداقل سه اثر با مجموع ۲۴۰ هزار کلمه) تقدیر میکند که آثاری مانند «دنیای پنج خدا» از لوئیس مکمستر بیوجولد برندۀ آن بودهاند.
- بهترین اثر مرتبط (Best Related Work): برای آثار فاخر غیرداستانی (مانند مقالات، نقدها، زندگینامهها و تاریخچهها) در زمینۀ روایات علمی-تخیلی و فانتزی که درک ما را از ادبیات گمانهزن غنی میکنند.
- بهترین داستان گرافیکی یا کمیک (Best Graphic Story or Comic): برای رمانهای گرافیکی، کمیکها و آثار سریالی تصویرمحور. آثاری چون «مرد شنی» و «Saga» از برندگان این بخش بودهاند.
- بهترین هنرمند حرفهای (Best Professional Artist): برای هنرمندانی که طراحیهای مسحورکننده، مانند طرحهای روی جلد کتابها یا کانسپتآرتها را خلق میکنند.
- بهترین نمایش دراماتیک (فرم بلند و کوتاه): این بخش جایزه هوگو به داستانهای علمی-تخیلی و فانتزیِ موجود در فیلمها، تلویزیون یا هرگونه رسانۀ تصویری تعلق میگیرد. فرم بلند معمولاً شامل فیلمهای سینمایی (مانند «بلید رانر ۲۰۴۹» یا «ارباب حلقهها») و فرم کوتاه شامل قسمتهای سریالهای تلویزیونی (مانند «دکتر هو» یا «جای خوب») میشود.
- بهترین ویراستار (فرم کوتاه و فرم بلند): این بخش از جایزه هوگو به ویراستارانی اهدا میشود که با کشف استعدادها و هدایت آثار، نقشی کلیدی در شکلدهی به رمانها و مجموعه داستانهای بهیادماندنی داشتهاند.
- دستههای طرفداران (Fan Categories): جایزه هوگو به شکل منحصربهفردی برای فعالیتهای طرفداران نیز ارزش قائل است و در بخشهایی مانند بهترین نویسندۀ طرفدار (Fan Writer)، بهترین هنرمند طرفدار (Fan Artist)، بهترین فنزین (Fanzine - مجلات مستقل طرفداران) و بهترین فنکست (Fancast - پادکستهای طرفداران) نیز جایزه اهدا میکند.
- بهترین مجله نیمهحرفهای (Best Semiprozine): برای مجلاتی که میان شور و شوق طرفداری و استانداردهای حرفهای حرکت میکنند و نقش مهمی در انتشار داستانهای جدید دارند.
- بهترین کتاب هنری (Best Art Book): از جدیدترین دستههای جایزه هوگو، که شگفتیهای بصری و مجموعههای هنری مرتبط با ژانر را جشن میگیرد.
نکات جالب درباره جایزه هوگو
- جایزۀ بدون جایزه: جایزه هوگو فاقد هرگونه ارزش مادی است و هیچ مبلغی به برندۀ آن اهدا نمیشود! اعتبار و پرستیژ این جایزه به قدری بالاست که خودِ نشان، بزرگترین پاداش محسوب میشود.
- موشک نمادین: جایزۀ فیزیکی جایزه هوگو یک موشک فلزی نمادین است که شکل آن، از تزئین فلزی روی کاپوت یک خودروی کلاسیک آمریکایی در دهه ۱۹۵۰ الهام گرفته شده است. این موشک فلزی نمادی مناسب برای ژانری است که فراتر از حد معمول اوج میگیرد. پایۀ این جایزه هر سال توسط کمیتۀ Worldcon میزبان طراحی میشود.
- جشن بازندگان: «مهمانی بازندگان هوگو» یک سنت افسانهای و دیرینه است که در آن، نامزدهای بازنده و طرفداران، با هم به شادی میپردازند. این سنت نشاندهندۀ روحیۀ اجتماعی و دوستانۀ حاکم بر جامعۀ طرفداران است.
- جایزۀ شگفتانگیز (Astounding Award): در کنار جایزه هوگو، جایزۀ دیگری به نام «جایزۀ شگفتانگیز برای بهترین نویسندۀ جدید» نیز در مراسم Worldcon اهدا میشود. این جایزه (که قبلاً به نام جان دبلیو. کمبل شناخته میشد اما در سال ۲۰۱۹ به دلیل دیدگاههای نژادپرستانۀ کمبل تغییر نام داد) توسط حامی مالی مجله Analog Science Fiction and Fact اهدا میشود و اگرچه رسماً یک جایزه هوگو نیست، اما همزمان با آن اهدا شده و اعتبار بالایی در شناسایی استعدادهای نوظهور دارد.
- رترو-هوگو: همانطور که اشاره شد، جایزۀ رترو-هوگو (Retro Hugo) در سال ۱۹۹۶ ظهور کرد؛ یک کرمچالۀ ادبی که زمان حال را به گذشته متصل میکند و از آثار فاخری که در سالهای پیش از تولد جایزه هوگو نوشته شدهاند، قدردانی میکند.
یک انتخاب همگانی: فرآیند انتخاب برنده جایزه هوگو
فرآیند دقیق انتخاب برندۀ جایزه هوگو تضمین میکند که جوایز واقعاً منعکسکنندۀ سلیقهها و ترجیحات جامعۀ علمی-تخیلی و فانتزی جهانی هستند. این روند دموکراتیک، جایزه هوگو را به نمایشی واقعی از بهترین دستاوردهای این ژانر تبدیل میکند.
- عضویت: هر فردی که عضو کنوانسیون جهانی علمی-تخیلی (Worldcon) در سال جاری یا سال گذشته باشد، حق نامزد کردن و رأی دادن را دارد.
- نامزدی (ژانویه تا مارس): اعضا میتوانند حداکثر پنج اثر یا فرد را در هر یک از دستهبندیها نامزد کنند.
- اعلام فینالیستها (آوریل): پس از شمارش آرا، لیست کوتاهی از شش نامزد نهایی (در صورت تساوی ممکن است بیشتر باشد) برای هر بخش اعلام میشود.
- رأیگیری نهایی: اعضای Worldcon در مرحلۀ نهایی رأیگیری شرکت میکنند. سیستم رأیگیری جایزه هوگو از روش «رأیگیری ترجیحی» (Instant-Runoff Voting) استفاده میکند. در این روش، رأیدهندگان نامزدها را به ترتیب اولویت خود رتبهبندی میکنند. این سیستم تضمین میکند که برنده، اثری است که از حمایت گستردهتری در میان رأیدهندگان برخوردار است، نه فقط اکثریتی ساده.
- گزینۀ «بدون جایزه»: در برگۀ رأی نهایی، گزینهای به نام «بدون جایزه» (No Award) نیز وجود دارد. اگر رأیدهندگان احساس کنند هیچیک از نامزدهای نهایی شایستگی دریافت جایزه هوگو را ندارند، میتوانند به این گزینه رأی دهند. اگر «بدون جایزه» بیشترین رأی را کسب کند، در آن سال هیچ جایزهای در آن بخش اهدا نخواهد شد.
جنجالها و جدالها بر سر جایزه هوگو
در طول این سالها، جایزه هوگو با چالشها و انتقادات متعددی مواجه بوده است. برخی از جنجالیترینِ این اتفاقات را در ادامه با هم میخوانیم.
کمپین تولهسگهای غمگین و تولهسگهای هار
یکی از جنجالهای قابل توجه پیرامون جایزه هوگو، کمپینهای «تولهسگهای ناراحت» (Sad Puppies) و «تولهسگهای هار» (Rabid Puppies) در اواسط دهه ۲۰۱۰ بود. این کمپینها که توسط گروههایی از نویسندگان و طرفداران راستگرا سازماندهی شده بودند، با هدف تأثیرگذاری بر روند نامزدی از طریق رأیدهی گروهی (Slate Voting) شکل گرفتند. آنها معتقد بودند جایزه هوگو بیش از حد «روشنفکرانه» و «چپگرا» شده و به آثار علمی-تخیلی سنتی و ماجراجویانه بیتوجهی میکند.
این کمپینها در سال ۲۰۱۵ موفق شدند بسیاری از نامزدهای مورد نظر خود را در لیست نهایی قرار دهند. این اقدام با واکنش شدید جامعۀ طرفداران مواجه شد و بحثهای داغی را در میان نویسندگان به راه انداخت. در نتیجه، بسیاری از رأیدهندگان در مرحلۀ نهایی به گزینۀ «بدون جایزه» رأی دادند و در پنج بخش، هیچ جایزهای اهدا نشد. این بحران منجر به اصلاحاتی در قوانین رأیگیری جایزه هوگو برای جلوگیری از تکرار چنین رأیدهیهای گروهی شد.
عدم تنوع و تبعیض جنسی
در دهههای ابتدایی، جایزه هوگو مانند بسیاری از نهادهای ادبی، با انتقاداتی مبنی بر عدم تنوع و حمایت ناکافی از نویسندگان زن و رنگینپوست دستوپنجه نرم میکرد (اورسولا کی. لو گویین اولین زنی بود که در سال ۱۹۷۰ برندۀ بهترین رمان شد).
با این حال، در سالهای اخیر، این روند به شدت تغییر کرده است. ان. کی. جمیسین اولین نویسندۀ سیاهپوستی بود که جایزه هوگو برای بهترین رمان را دریافت کرد و این کار را برای سه سال متوالی انجام داد. از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳، هر هفت برندۀ جایزۀ بهترین رمان زن بودهاند، که نشاندهندۀ تغییری چشمگیر در چشمانداز این جایزه است.
جنجال میزبانی جرج آر. آر. مارتین
در سال ۲۰۲۰ که مراسم جایزه هوگو به دلیل همهگیری کووید-۱۹ به صورت مجازی برگزار شد، جرج آر. آر. مارتین (نویسندۀ «بازی تاج و تخت») میزبان مراسم بود. میزبانی او به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. او بخش زیادی از زمان مراسم را به یادبود نویسندگان درگذشتۀ «عصر طلایی» علمی-تخیلی (که تقریباً همگی مرد و سفیدپوست بودند) اختصاص داد؛ نویسندگانی مانند اچ. پی. لاوکرفت و جان دبلیو. کمپبل که امروزه به دلیل دیدگاههای شدیداً نژادپرستانه بدنام هستند.
مارتین در طول مراسم، بارها نام نامزدها، بهویژه نامزدهای زن و رنگینپوست را اشتباه تلفظ کرد (مانند ان. کی. جمیسین که برندۀ سه جایزۀ هوگو شده بود). منتقدان، میزبانی او را «کر» (Tone-deaf)، خودمحورانه و بیاحترامی به نسل جدید و متنوع نویسندگانی دانستند که جایزه هوگو در حال تجلیل از آنها بود.
جنجال ۲۰۲۳ در شهر چنگدو
اخیراً، جایزه هوگو ۲۰۲۳ که توسط «Chengdu Worldcon» در چین برگزار شد، با اتهامات سنگین مربوط به سانسور و رد صلاحیت برخی از آثار و نویسندگان مواجه شد. پس از برگزاری مراسم، اطلاعاتی فاش شد که نشان میداد آثاری از نویسندگان برجستهای مانند آر. اف. کوانگ (برای رمان «بابل») و نیل گیمن، با وجود دریافت آرای کافی برای نامزدی، به دلایل نامشخص (احتمالاً سیاسی و مرتبط با قوانین چین) از لیست نهایی حذف شدهاند.
این اتفاق، پرسشهای جدی را در مورد شفافیت، عدالت و تأثیر سیاست بر روند بیطرفانۀ جایزه هوگو ایجاد کرد و به یکی از بزرگترین بحرانهای اعتبار این جایزه در سالهای اخیر تبدیل شد.
برندگان مطرح جایزه هوگو
تعداد برندگان جایزه هوگو به دلیل تنوع بسیار بالای ژانرها و دستهبندیها بسیار زیاد است. با این وجود، در ادامه به برخی از مطرحترین نویسندگان و آثاری که توانستهاند این جایزۀ معتبر را از آن خود کنند، میپردازیم.
آیزاک آسیموف
آسیموف، نویسندۀ پرکار و از «سه بزرگ» (Big Three) علمی-تخیلی، چندین جایزه هوگو (از جمله برای رمان «لبۀ بنیاد» در سال ۱۹۸۳ و «خودِ خدایان» در سال ۱۹۷۳) دریافت کرد. مجموعۀ مشهور او «بنیاد»، که با رمان «بنیاد» (۱۹۵۱) آغاز شد، در سال ۱۹۶۶ برندۀ جایزۀ ویژۀ «بهترین مجموعۀ تمام دوران» شد.
او همچنین در سال ۱۹۸۷ معتبرترین افتخار ژانر، یعنی جایزه «استاد اعظم» (Grand Master) انجمن نویسندگان علمی-تخیلی آمریکا (SFWA) را دریافت کرد.
فرانک هربرت
رمان حماسی و بیبدیلِ «تلماسه» (Dune) از فرانک هربرت، در سال ۱۹۶۶ (بهطور مشترک با راجر زلازنی) جایزه هوگو را برای او به ارمغان آورد. «تلماسه» یک شاهکار علمی-تخیلی، بومشناختی، سیاسی و فلسفی است که مرزهای ژانر را جابجا کرد. این رمان همچنین در سال ۱۹۶۶ برندۀ اولین دوره جایزۀ معتبر نبولا (Nebula Award) برای بهترین رمان شد.
اورسلا کی. لوگوین
لوگوین با رمان جریانساز «دست چپ تاریکی» (برندۀ هوگو در سال ۱۹۷۰) و رمان «خلع شدگان» (برندۀ هوگو در سال ۱۹۷۵)، دو بار برندۀ جایزه هوگو برای بهترین رمان شد. او با به چالش کشیدن هنجارهای جنسیتی و اجتماعی در آثارش، تأثیری عمیق بر ادبیات گمانهزن گذاشت.
لوگوین همچنین برندۀ جوایز متعدد نبولا، جایزه ملی کتاب آمریکا (National Book Award) و مدال بنیاد ملی کتاب برای «مشارکت برجسته در ادبیات آمریکا» (۲۰۱۴) شد.
آرتور سی. کلارک
سومین غول از «سه بزرگ»، آرتور سی. کلارک، برای رمان «میعاد با راما» (۱۹۷۴) و «چشمههای بهشت» (۱۹۸۰) برندۀ جایزه هوگو برای بهترین رمان شد. او همچنین نویسندۀ رمان بسیار مشهور «۲۰۰۱: یک ادیسه فضایی» است. کلارک علاوه بر دریافت جوایز متعدد نبولا و عنوان «استاد اعظم» (Grand Master) از SFWA، در سال ۱۹۹۸ از سوی ملکه الیزابت دوم به مقام شوالیه (Sir) مفتخر شد.
فیلیپ کی. دیک
رمان مشهور کی. دیک، «ساکن برج بلند» (The Man in the High Castle)، در سال ۱۹۶۳ جایزه هوگو را از آن خود کرد. کی. دیک در این رمان، تاریخی موازی و جایگزین را به تصویر میکشد. اگرچه او در زمان حیاتش جوایز زیادی نبرد، اما پس از مرگش جایزهای به نام «جایزه فیلیپ کی. دیک» برای بهترین رمان علمی-تخیلی (منتشر شده به صورت جلد شومیز) تأسیس شد و او برندۀ «جایزه یادبود جان دبلیو. کمبل» برای رمان «جاری شوید، ای اشکهای من» (۱۹۷۵) نیز بوده است.
نیل گیمن
نیل گیمن برای رمان «خدایان آمریکایی» (۲۰۰۲) و رمان «کتاب گورستان» (۲۰۰۹) موفق به دریافت جایزه هوگو شد. گیمن استاد ترکیب کردن اسطورهشناسی و فانتزی مدرن است. او تنها نویسندهای در تاریخ است که برای یک اثر («کتاب گورستان») هم برندۀ مدال نیوبری (Newbery Medal – معتبرترین جایزه ادبیات کودک آمریکا) و هم مدال کارنگی (Carnegie Medal – معتبرترین جایزه ادبیات کودک بریتانیا) شده است.
جی. کی. رولینگ
در سال ۲۰۰۱، جی. کی. رولینگ برای «هری پاتر و جام آتش»، برندۀ جایزه هوگو برای بهترین رمان شد. این اتفاق نشاندهندۀ پذیرش ژانر فانتزی نوجوانان در بالاترین سطح ادبیات گمانهزن بود. رولینگ افتخارات بیشمار دیگری از جمله دریافت نشان امپراتوری بریتانیا (OBE) و «نشان همراهان افتخار» (Companion of Honour) و جوایز متعدد کتاب بریتانیا (British Book Awards) و جایزه گودریدز را کسب کرده است.
ان. کی. جمیسین
جمیسین با برنده شدن سه جایزه هوگو پیاپی برای بهترین رمان (برای سهگانۀ «زمین شکسته»: «فصل پنجم» در ۲۰۱۶، «دروازۀ ابلیسک» در ۲۰۱۷ و «آسمان سنگی» در ۲۰۱۸) تاریخساز شد. او اولین نویسندهای است که سه سال متوالی این جایزه را کسب میکند. جمیسین همچنین برای همین آثار برندۀ جوایز معتبر نبولا و لوکوس (Locus) شده و در سال ۲۰۲۰ کمکهزینۀ «نابغه» مکآرتور (MacArthur ‘Genius’ Grant) را دریافت کرد.
مارتا ولز
مارتا ولز (Martha Wells) که دههها در حال نویسندگی بود، با مجموعه رمان های «ربات آدمکش» به شهرت جهانی رسید و برای رمان «اثر شبکه» (Network Effect) در سال ۲۰۲۱ برندۀ جایزه هوگو شد. این مجموعۀ فوقالعاده محبوب، علاوه بر هوگو، جوایز متعدد نبولا (Nebula) و لوکوس (Locus) را نیز برای رمانها و رمانهای کوتاهش درو کرده است.
تی. کینگفیشر
در سال ۲۰۲۳، رمان فانتزیِ تاریک و فمینیستی «گزنه و استخوان» (Nettle & Bone) نوشتۀ تی. کینگفیشر، برندۀ جایزه هوگو برای بهترین رمان شد. او که با دو نام مینویسد، پیش از این نیز برندۀ جایزه هوگو برای داستان کوتاه و داستان بلند شده بود و همچنین برندۀ جوایز معتبری چون نبولا (Nebula) و لوکوس (Locus) در بخشهای مختلف شده است.
نتیجهگیری: آیندۀ تخیل
جایزه هوگو جایزه نبض تپندۀ جامعۀ علمی-تخیلی و فانتزی است. چیزی که جایزه هوگو را منحصربهفرد میکند، ریشههای عمیق آن در جامعۀ طرفداران است. این جایزه توسط خوانندگان و برای خوانندگان اهدا میشود و به همین دلیل، بازتابی صادقانه از آثاری است که واقعاً با مخاطبان ارتباط برقرار کردهاند، آنها را به چالش کشیدهاند و مرزهای تخیلشان را گسترش دادهاند.
از دوران طلایی آسیموف و کلارک تا انقلاب «موج نو» با لو گویین، جایزه هوگو همواره در حال تکامل بوده است. این جایزه آینهای است که نهتنها بهترینهای ژانر، بلکه امیدها، ترسها و مباحثات فرهنگی زمانۀ خود را نیز منعکس میکند. تا زمانی که انسانها به ستارگان مینگرند و داستانهایی دربارۀ «چه میشد اگر» میبافند، جایزه هوگو به عنوان فانوسی برای راهنمایی خوانندگان به سوی شگفتانگیزترین دنیاهای ممکن، به درخشش خود ادامه خواهد داد.
سوالات متداول درباره جایزه هوگو
۱. جایزه هوگو دقیقاً چیست؟
جایزه هوگو معتبرترین جایزه در ژانر علمی-تخیلی و فانتزی است که از سال ۱۹۵۳ هر ساله توسط اعضای انجمن جهانی علمی-تخیلی (WSFS) در مراسم Worldcon اهدا میشود. این جایزه به افتخار هوگو گرنزبک نامگذاری شده و برندگان آن توسط طرفداران انتخاب میشوند.
۲. چه کسانی میتوانند در انتخاب برندۀ جایزه هوگو رأی دهند؟
هر فردی که عضو «کنوانسیون جهانی علمی-تخیلی» (Worldcon) در سال جاری، یا سال گذشته باشد، میتواند هم در مرحلۀ نامزدی و هم در مرحلۀ رأیگیری نهایی شرکت کند. عضویت در Worldcon برای عموم آزاد است.
۳. آیا برندگان جایزه هوگو جایزۀ نقدی هم دریافت میکنند؟
خیر. جایزه هوگو هیچ جایزۀ نقدی ندارد. ارزش این جایزه صرفاً در اعتبار، شهرت و تندیس نمادین موشک آن است که هر سال طراحی پایهاش تغییر میکند.
۴. تفاوت جایزه هوگو و جایزه نبولا (Nebula Award) چیست؟
هر دو از معتبرترین جوایز علمی-تخیلی هستند، اما تفاوت اصلی در رأیدهندگان است. جایزه هوگو توسط طرفداران (اعضای Worldcon) انتخاب میشود، در حالی که جایزه نبولا توسط نویسندگان حرفهای (اعضای انجمن نویسندگان علمی-تخیلی و فانتزی آمریکا – SFWA) اهدا میگردد.
۵. جایزه رترو-هوگو (Retro-Hugo) چیست؟
جایزه رترو-هوگو به آثاری اهدا میشود که در سالهایی (معمولاً ۵۰، ۷۵ یا ۱۰۰ سال قبل) منتشر شدهاند که در آن سالها مراسم Worldcon برگزار شده اما جایزه هوگو اهدا نشده است. این کار برای تقدیر از آثار کلاسیکی انجام میشود که شانس دریافت جایزه را در زمان خود نداشتهاند.
۶. آخرین برندۀ جایزه هوگو برای بهترین رمان چه کسی است؟
تا زمان نگارش این متن، آخرین برندۀ اعلامشده، «تی. کینگفیشر» (اورسولا ورنون) برای رمان «گزنه و استخوان» (Nettle & Bone) است که در سال ۲۰۲۳ برندۀ جایزه هوگو شد. برندۀ سال ۲۰۲۴ نیز «رابرت جکسون بنت» برای «جام مسموم» (The Poisoned Cup) اعلام شده است.
