درباره یک جریان؛ تاریخچه نشر چشمه
نشر چشمه که مؤسسه‌ای فعال در حوزۀ چاپ و نشر به حساب می‌آید، عمدۀ فعالیتش در دوران متقدم و آغازین در زمینه‌ی ادبیات است. نشر چشمه فعالیت خود را برای انتشار کتاب‌های ادبی از سال ۱۳۶۴ شروع کرد. مدیر نشر چشمه حسن کیائیان است. از نکات قابل توجه دربارۀ نشر چشمه که نام این نشر را بیش از پیش مطرح کرد، لغو شدن مجوز فعالیت این نشر در خرداد ماه ۱۳۹۱ از سوی وزارت ارشاد است. البته که کمی بعد این نشر در زمان دولت یازدهم، فعالیتش را مجددا از سر گرفت.
نشر چشمه از زمان تأسیس در حوزه‌های مختلف هنر و ادبیات مانند داستان، شعر، نمایشنامه، فیلمنامه، سینما، تحقیقات ادبی، متون کهن، فلسفه، علوم اجتماعی، اسطوره و تاریخ فعالیت کرده و آثار شاخصی را روانۀ پیشخوان کتابفروشی‌های کشور کرده است.
دربارۀ لغو مجوز فعالیت نشر چشمه
در خرداد ماه ۱۳۹۱ که این انتشارات از سوی وزارت ارشاد لغو امتیاز گردید، علت این اتفاق را کتابی می‌دانند که معاونت وزارت ارشاد، لغو پروانۀ نشر چشمه را انتشار آن بیان کرده است. این کتاب که در واقع نمایشنامۀ «روز حسین» نوشتۀ محمد رحمانیان است، سومین نمایشنامه از یک سه‌گانه می‌باشد.
دو نمایشنامۀ اول و دومِ این سه‌گانه به نام‌های «پل» و «اسب‌ها» پیش‌تر بر صحنه اجرا شده و حتی برندۀ جایزۀ برخی از جشنواره‌های مذهبی شده بود. با رویکرد تازه‌ای که در زمینه‌های فرهنگی در دولت‌های بعدی به‌وجود آمد، نشر چشمه بعد از صدور رأی و گذشت ۲۴ ماه، به کار خود ادامه داد.
نشرچشمه فعالیت خود را از سال ۱۳۶۴ آغاز کرد و در ابتدا تعداد عناوین چاپ‌شدة کمی داشت و البته خاستگاه خود را در کتاب‌فروشی‌ها می‌دید و همواره به عنوان نشری یاد می‌شود که از فضای کتابفروشی به تأسیس یک مؤسسة انتشاراتی رسیده است. پس از گذشت سالهای اولیه، رفته‌رفته روند چاپ کتاب در نشر چشمه شکلی صعودی به خود گرفت، تا اینکه سال ۱۳۸۸ بیش از ۲۷۰ عنوان کتاب در حوزه‌های مختلف از نشر چشمه در در بازار کتاب ایران، منتشر شد.
عموماْ نشرچشمه را ناشری ادبی می‌دانند و کتاب‌های مربوط به ادبیات و خصوصاْ ادبیات داستانی تألیفی در این نشر سهم زیادی را به خود اختصاص داده‌اند. نام بسیاری از بزرگان معاصر ادب ایران در فهرست اهالی قلم نشرچشمه به چشم می‌خورد؛ نویسندگان و شاعران مهم و تأثیرگذاری مانند احمد شاملو، محمود دولت‌آبادی، فریدون مشیری، علی‌اشرف درویشیان، صادق هدایت، هوشنگ ابتهاج (سایه)، ایرج افشار، احمدرضا احمدی و… در کنار مؤلفان و مترجمان جوان و بااستعدادی نظیر مریم حسینیان، مهدی ربی، عطیه عطارزاده، مهراوه فردوسی، کاوه فولادی‌نسب، مهدی افروزمنش و… که در کسب جوایز و افتخاراتی فراموش‌نشدنی نقش داشتند.
در بستر پویایی که نشر چشمه برای نویسندگان و مترجان فراهم کرده، حوزه‌های مختلف نظیر فلسفه، سیاست، اقتصاد، کتاب‌های کودک و نوجوان، موسیقی، سینما، تئاتر، تاریخ و اسطوره و… منتشر شده‌اند که هر کدام از این جریان‌های موضوعی به مرور زمان هویت ویژه و خاص خود را پیدا کردند.
این موضوعات در سالهای اخیر با دسته‌بندی‌های خاص در فضاهای اطلاع‌رسانی معرفی شدند تا مخاطب بهتر بتواند با آن‌ها ارتباط برقرار کند. هر مجموعه مخاطب و اهداف مخصوصی را دنبال می‌کند و این انتخاب را ساده‌تر می‌کند.
نشر چشمه در راستای بهبود فعالیت خود، با دوری از هر گونه جهت‌گیری بی‌مورد و غیرضروری، انتشار کتاب‌های را با هدف اینکه روزی فرا رسد که تمام خانوارهای ایرانی دسترسی مناسب و درخوری را به کتاب داشته باشند و کتابخوانی بخشی از فرهنگ جمعی ایرانیان شود، به کار خود ادامه می‌دهد.
از مجموعه‌های نشر چشمه که در کتابفروشی‌های سراسر کشور موجودند:
- مجموعه ادبیات داستانی ترجمه با نام جهان نو
- مجموعه نوولاهای ادبیات جهان با نام برج بایل
- مجموعه نوولاهای تألیفی هزار دستان
- مجموعه کتاب‌های نشر چرخ با موضوعیت علوم اجتماعی و مطالعات سیاسی-تاریخی
- مجموعه کتاب‌های گیلگمش با موضوع هنر
- مجموعه کتاب‌های شعر ایرانی و خارجی
برخی از عناوین نام‌آشنا و معروف نشر چشمه در میان مخاطبان:
- جز از کل اثر استیو تولتز
- اتحادیه ابلهان اثر جان کندی تول
- عامه پسند اثر چارز بوکوفسکی
- جای خالی سلوک نوشتة محمود دولت آبادی
- سالهای ابری نوشتة علی اشرف درویشیان
- سه گانة خاورمیانه اثر گروس عبدالملکیان
- شناخت اساطیر ایران ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی
- چشم پاینده نوشتة جولین بارنز
- خیابان گاندی، ساعت پنج عصر نوشتة مهراوه فردوسی
- میان ساعت و بستر نوشتۀ امیر نصری
- زیر سقف دنیا نوشتة محمد طلوعی
