کتاب ملکوت

بررسی کتاب ملکوت: ماجرای عجیب یک جنّ

ملکوت به عنوان بلندترین داستان بهرام صادقی در یک نشست چند ساعته نوشته شد و اولین بار در جلسات ادبی جُنگ اصفهان خوانده شد. داستان ملکوت روایتگر ماجراجویی چهار دوست است که یکی از آن‌ها دچار جن‌زدگی شده است. او که با نام آقای مودت به ما شناسانده می‌شود، توسط دوستانش نزد تنها پزشک شهر به نام دکتر حاتم می‌رود. دکتر حاتم جن را بدن آقای مودت خارج می‌کند و در مکالمه‌ای با یکی از دوستان آقای مودت، از زندگی خود می‌گوید.

در کتاب ملکوت آقای مودت با سه نفر تا از دوستانش که عبارت‌اند از یک منشی جوان و یک مرد چاق و مرد ناشناسی که نویسنده در همان صفحات اوّل اعلام کرده است که «ما هیچ یک از مشخصات او را نمی‌دانیم» و خیال ما را راحت کرده است که از این پس هم نخواهیم دانست، در مکانی قصد تفریح دارند. شیوه القای ابهام که در داستان‌های دیگر نویسنده سابقه‌اش را داریم در ملکوت هم ادامه دارد.

نویسنده به جای این که به توصیف و توضیحی درباره آقای مودت و چهره‌اش به مخاطب بدهد، تجسم آن را به عهده خواننده گذاشته است. از طرفی می‌گوید چهره او به طور طبیعی همیشه متعجب و خوشحال بوده است و از طرف دیگر انتظار دارد که هر کس بتواند میزان تعجب او را بعد از بروز این سانحه تخمین بزند. غافل از این که درست بر عکس قیافه ای که همیشه متعجب و خوشحال باشد، لابد وقتی هم که از یک چیزی تعجب می‌کند، هیچ تغییری نمی‌کند و کماکان متعجب و خوشحال است و میزان تعجب او را به این سادگی‌ها نمی‌توان تخمین زد.

در توصیف شب مهتابی مخاطب معنی را به راحتی فهم می‌کند اما واژه فرحبخش در ادامه این توصیف به مخاطب جنسی از روایت سوم شخص را معرفی می‌کند و نه اوّل شخص، چراکه در یک روایت اول شخص، زاویه دید معین است و مرجع هر صفتی مشخص است. این نوع دیگری از ابهام است که در ساختار و ساختمان داستان و قواعد پرداخت ملکوت توسط صادقی لحاظ شده است.

در ادامه این شروع هیجان‌انگیز، شخصیت دکتر هم حاضر می‌شود؛ او که زن جوان و زیبایی داشته است که به تازگی او را به قتل رسانده است و نامش ملکوت بوده است. دکتر قرار است فردا صبح از شهر برود و به همه مردم شهر آمپولی را تزریق کرده که به گفته او برای طول عمر و… مفید است. این اتفاقات غریب و تصادفی در فصل اول تنها برای این است که صادقی ما را از داستان حلول جن در بدن آقای مودت به ماجراهای دیگری بکشاند که دیگر هیچ ربطی به آقای مودت و دوستانش ندارد و دعوت به هزارتویی است جان‌فرسا.

در همین نقطه ما به داستان اصلی ملکوت و شخصیت محوری این داستان یعنی دکتر حاتم و شخصیتی با نام م.ل به عنوان همراه همیشگی دکتر آشنا می‌شویم. نقص جسمی و بحران ذهنی آقای مودت و خلق بیمار شخصیت م.ل، ما را وارد داستانی هولناک و پر کشش می‌کند. روایت داستان ملکوت در ساختار و محتوا پر است از تحقیر مظاهر و الزامات زندگی و البته نمادپردازی، ابهام و تکنیک‌هایی استفاده شده در داستان‌های پلیسی-جنایی.