کتاب فهم برشت

سخن ناشر

 
     «زمان که بگذرد آب روان بر سنگ خارا هم پیروز خواهد شد» هم‌پیمان شدن با همۀ آن چیزهایی که همچون رود «نامعلوم، آرام و پایان‌ناپذیر» هستند به یادمان می‌آورد که بنیامین از آرمان شکست‌خوردگان و ستمدیدگان سخن گفته است. در تز ششم از تزهایی در بابِ فلسفۀ تاریخ (در کتاب روشنگری‌ها) او می‌نویسد: «تنها آن مورخی می‌تواند بارقۀ امیدی در گذشته بدمد، که به قطع قانع شده باشد در صورت پیروزی دشمن، حتی در گذشتگان نیز از شرّ او ایمن نخواهند ماند.