کتاب سعید نفیسی به هشت روایت

سعید نفیسی: مردی از تبار دانش و ادب

سعید نفیسی، زاده ۱۸ خرداد ۱۲۷۴ در کرمان، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های علمی و ادبی ایران در قرن بیستم بود. او که از نسل اول اساتید دانشگاه تهران به شمار می‌رفت، در زمینه‌های گوناگونی چون زبان‌شناسی، پژوهش ادبیات فارسی، تاریخ‌نگاری، نویسندگی، ترجمه و شعر تبحر داشت.

نفیسی در خانواده‌ای اهل علم و ادب پرورش یافت. پدرش میرزا علی‌اکبر ناظم‌الاطبا، از طبیبان مشهور کرمان و از نوادگان حکیم نفیس بن عوض کرمانی بود. او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه‌ای که پدرش تاسیس کرده بود گذراند و سپس برای ادامه تحصیل به اروپا رفت. نفیسی پس از اتمام تحصیلات در سوئیس و فرانسه به ایران بازگشت و به تدریس و فعالیت در زمینه‌های مختلف علمی و فرهنگی پرداخت.

علاقه وافر نفیسی به تاریخ و ادبیات ایران، او را به پژوهش و تصحیح متون کهن فارسی رهنمون ساخت. وی با همت و پشتکار بی‌نظیر خود، بسیاری از متون ارزشمند فارسی را از گمنامی بیرون آورد و به شیوه‌ای علمی منتشر کرد. کتابخانه شخصی نفیسی که به مرور زمان گردآوری شده بود، گنجینه‌ای بی‌نظیر از منابع تاریخی و ادبی بود که به او در انجام تحقیقاتش یاری می‌رساند.

نفیسی از بنیان‌گذاران مکتب نثر دانشگاهی بود و در نگارش نثری روان و پیراسته تبحر داشت. او با قلم توانای خود، مقالات و کتاب‌های متعددی در زمینه‌های مختلف به رشته تحریر درآورد.

شخصیت چندبعدی نفیسی، او را به چهره‌ای ممتاز در تاریخ معاصر ایران تبدیل کرده بود. به گفته عبدالحسین زرین‌کوب، نفیسی در آنِ واحد مورخ، محقق، ادیب، منتقد، نویسنده، مترجم، زبان‌شناس و روزنامه‌نگار بود. او همچنین مردی پاکدل و خوش‌رو بود و با وجود رنجش‌های گاه‌وبیگاه، به سرعت با دوستان خود صفا می‌کرد.

ماجرای اتهام سرقت کتاب از کتابخانه مجلس شورای ملی، لکه‌ای سیاه در کارنامه درخشان نفیسی بود. هرچند این اتهام هرگز به‌طور کامل اثبات نشد، اما سایه‌ای از تردید بر زندگی پربار این شخصیت علمی و ادبی افکند.

با این حال، سعید نفیسی بی‌شک یکی از بزرگ‌ترین مفاخر علمی و ادبی ایران بود که عمر خود را صرف خدمت به فرهنگ و ادب این مرز و بوم کرد. خدمات ارزنده او در زمینه تصحیح متون کهن، پژوهش در تاریخ و ادبیات ایران، و نگارش نثری شیوا و رسا، نام او را در تاریخ ایران جاودانه کرده است.