کتاب تاریخ و آخرت شناسی

بررسی کتاب تاریخ و آخرت شناسی

• در باب روش

بولتمان در فصل نخست کتاب تاریخ و آخرت شناسی، به تشریح روش تفسیری خود می‌پردازد. او با نقد رویکردهای سنتی که بر تفسیر تاریخی-لغوی متون دینی تاکید داشتند، روشی نوین را پیشنهاد می‌کند. این روش بر تاویل اگزیستنسیالیستی استوار است.

تاویل اگزیستنسیالیستی بر این باور است که هدف نهایی تفسیر متون دینی، درک معنای این متون برای وجود انسان در دنیای معاصر است. به عبارت دیگر، نباید در پی یافتن معنای تاریخیِ دقیق گفته‌های کتاب مقدس بود، بلکه باید پرسید این گفته‌ها چه پیامی برای وجود منحصربه‌فرد هر انسان در شرایط کنونی دارند.

• موعودانگاری و اسطوره‌زدایی

در بخشی دیگر از کتاب تاریخ و آخرت شناسی، بولتمان به مفهوم موعودانگاری (Messianism) در سنت یهودی-مسیحی می‌پردازد. موعودانگاری با انتظار ظهور منجی (مسیح) در آینده‌ای مشخص و وقوع رستاخیز پیوند خورده است. اما بولتمان با تکیه بر روش تاویل اگزیستنسیالیستی، این برداشت را به چالش می‌کشد.

رودولف بولتمان معتقد است مفهوم موعود به کار رفته در عهد جدید، نباید به صورت تاریخی تفسیر شود. بلکه این مفهوم بیانگر امیدی اگزیستنسیالیستی برای انسان در مواجهه با پوچی و بی‌معناییِ جهان است. به باور بولتمان، انتظار برای ظهور فیزیکی مسیح در آینده، امیدی کاذب است. بلکه انسان معاصر باید در جستجوی حضور ابدیت در همین جهان باشد.

• زمان و ابدیت

در دیگر بخش کتاب تاریخ و آخرت شناسی بولتمان به مفهوم کلیدی زمان و ابدیت (Time and Eternity) اختصاص دارد. درک رابطه‌ی این دو مفهوم برای فهم الهیات بولتمان و به طور کلی الهیات نو، بسیار حائز اهمیت است.

بولتمان با تکیه بر اندیشه‌های هایدگر، زمان را به مثابه افق فهم انسان از وجود در نظر می‌گیرد. ما همواره در زمان زیست می‌کنیم و زمان، چارچوب درک ما از جهان و خودمان را شکل می‌دهد. اما در عین حال، در درون زمان، با تجربه‌ی امر قدسی و مواجهه با مرگ، می‌توان گامی به بیرون از آن نهاد.

جمع‌بندی: تجربه‌ای از الهیات نو

کتاب تاریخ و آخرت‌شناسی : حضور ابدیت در کنار دیگر آثار برجسته‌ی الهیات نو، تاثیر بسزایی بر جریان‌های فکری دینی در قرن بیستم و بیست‌ویکم داشته است. رودولف بولتمان در این کتاب با طرح پرسش‌های بنیادین در باب ماهیت ایمان و تفسیر متون دینی، الهیات‌دانان و متفکران دینی را به بازاندیشی در سنت‌های دینی و یافتن پاسخی برای انسان معاصر سوق داده است.