کتاب القصه گزیده بیژن الهی

بیژن الهی و “شعر دیگر”: هم‌سویی و تمایز

بیژن الهی از جمله شاعرانی بود که در کنار یدالله رویایی، احمدرضا احمدی، و بهرام اردبیلی به عنوان بنیان‌گذاران “شعر دیگر” شناخته می‌شود. این جریان شعری که در اواخر دهه چهل شکل گرفت، به دنبال گسست از سنت‌های شعری پیشین و ایجاد زبانی نو و تصویری برای بیان تجربه‌های مدرن بود. “شعر دیگر” با تأکید بر فرم، زبان، و تخیل، به جای وزن و قافیه، به ریتم درونی و ساختار ارگانیک شعر توجه داشت.

الهی در بسیاری از جنبه‌ها با “شعر دیگر” هم‌سو بود. او نیز مانند دیگر شاعران این جریان به دنبال زبانی نو و تصویری بود و به ساختارشکنی و گریز از قراردادهای مرسوم شعری علاقه داشت. اما در عین حال، شعر الهی تمایزهایی نیز با “شعر دیگر” داشت. او بیش از دیگر شاعران این جریان به میراث ادبی کهن فارسی توجه داشت و از زبان عرفانی و اساطیری در شعر خود بهره می‌برد. همچنین، شعر الهی برخلاف “شعر دیگر” که بیشتر بر فرم و زبان تمرکز داشت، به مضامین فلسفی و وجودی نیز توجه داشت.

به تعبیر یدالله رویایی، الهی “شاعری بود که در عین مدرن بودن، عمیقاً ایرانی بود” (رویایی، ۱۳۸۰، ص. ۲۵). این سخن رویایی به خوبی بیانگر ویژگی متمایز شعر الهی است. او در عین حال که از دستاوردهای شعر مدرن جهان بهره می‌برد، ریشه‌های خود را در سنت ادبی کهن فارسی حفظ می‌کرد و به دنبال ایجاد پیوندی میان گذشته و امروز بود.

از راست: بیژن الهی، غفار حسینی و اسماعیل نوری علا

بیژن الهی یکی از مهم‌ترین چهره‌های ادبیات معاصر فارسی است. او شاعری خلاق، مترجمی برجسته، و منتقدی صاحب‌نظر بود که نقشی بی‌بدیل در معرفی ادبیات مدرن جهان به مخاطبان فارسی‌زبان و همچنین غنی‌سازی زبان و بیان شعری فارسی ایفا کرد. الهی با جسارت و خلاقیت خود در به‌کارگیری زبان، دریچه‌ای نو به سوی جهان گشود و راه را برای نسل‌های بعدی شاعران هموار کرد. انتشار کتاب القصه گزیده‌ی بیژن الهی از نشر بیدگل فرصتی دوباره برای بازخوانی و بازاندیشی در میراث غنی الهی است.